Lurpeko ekonomia Euskal Herrian –

Ezkutuko ekonomia edo ekonomia informala “Estatuaren zerga eta gizarte erregulazioa erabat edo partzialki saihesten duten jarduera ekonomikoetan” datza. Iruzur-mota hori erabat zeharkakoa da, dirua paradisu fiskaletara desbideratzen duten milioidunetatik hasi eta beltzean lan egiten dutenetaraino edo fakturak manipulatzen dituztenetaraino, sartzen duten guztia ez deklaratzeko.

Ikerketa Ekonomikoen Institutuak (EIE) egindako txosten baten arabera, Nafarroa %18ko tasarekin (Madrilekin eta Euskadirekin batera), uhartetxo bat izango litzateke Espaniar Estatutos ekonomia informalaren ozeanoan (%25eko tasa osasun-pandemiaren ondorioz).

Euskadiri dagokionez, ezkutuko ekonomiaren tasa BPGren %17 izango litzateke, 12.000 milioi euro inguru, eta ezin izango dute foru-kutxek bildu. Euskadi izango litzateke ekonomia informalak gutxien eragingo liekeenetako bat, EETren arabera, “zerga-presio arauemaile txikia eta garapen ekonomiko handiagoa” izango bailirateke.

Hala eta guztiz ere, ezkutuko ekonomia erregularizatzen saiatzeak gaur egun ekonomian dauden balio-trukeak nabarmen murriztea ekarriko du, eta, ondorioz, jarduera ekonomikoak gauzatzea.

Horren paradigma izango litzateke etxeko erregimen berezia: orduka lan egiten zuten pertsonak, orain arte Gizarte Segurantzari beren kuotak ordaintzen zizkiotenak, baina ezkutuko ekonomiaren parte izatera igaroko liratekeenak, enplegatzaileek beren egoera erregularizatu ez zutelako.

CCOO sindikatuak salatu duenez, 2020ko abenduan, 7.012 etxeko langile egongo lirateke Nafarroan Gizarte Segurantzan alta emanda eta %35 gehiago ekonomia informalean; horietatik %40 laneko jarraitutasunik ezara kondenatutako etorkinak izango lirateke eta arazo larriak izango lituzkete erretiro-pentsioa eskuratzeko.

.

GERMÁN GORRAIZ LÓPEZ – Analista

Lurpeko ekonomia Euskal Herrian