Hezkuntza Lege berria eta ikastetxe pribatuetan kuotak kobratzea –

EAJk, PSE-EEk, Elkarrekin Podemos-IUk eta EH Bilduk hezkuntza lege berriaren aurreproiektua sinatu zutenetik, sarritan burura datorkigu Asterix eta Obelix komikien sarrera: “…Galiar menderaezinek populatutako eskualde batek garaile eusten dio inbaditzaileari…”, La Polla Records-ek geroago gehitu zituen hitzak lagunduta, “…garaiezin bihurtzen dituen  edabe magiko bati esker…”.

Demagun “Galiar menderaezinek populatutako eskualdea” hezkuntza publikoan sinesten dugun pertsona guztiok osatzen dugula, “inbaditzailea” aipatutako alderdi politikoen eskutik betikotzen eta indartzen den hezkuntza eskaintza pribatu inbaditzailea dela, eta “edabe magikoa” justizia sozialean irmoki sinistea dela.

Esaldi hauek seguruenik burura datozkigu “alderdi ezkertiarrek” hezkuntza-sistema segregatzaile eta diskriminatzaile baten jatorrian dauden ekimen pribatuak are gehiago bultzatzen dituzten legeak hitzartzen dituztenetik. Izan ere, hezkuntza publikoari babesa ematen dion ordezkaritza politikorik gabe gaudenetik, datorrenari aurre egitea eta guztiontzako hezkuntza bakarra, ikasle guztiak euskalduntzen dituena, ekitatean eta gizarte-kohesioan laguntzen duena harro defendatzea besterik ez zaigu geratzen.

Jokin Bildarratz Hezkuntza sailburuak 2022ko irailaren 17an Diario Vascon  egindako elkarrizketak agerian utzi du zer nolako borondate falta duten alderdi politikoek itunpeko eskolei beren betebeharrak betetzea eskatzeko: “itunpeko sareak ikasturte honetan kuotak jaitsi egin behar zituen” eta “ikasturte honetan, itunpeko sarearen guraso guztiek gutxiago ordaindu behar zuten. Dirua jarri dugu eta nabaritu behar da…”. Lege-aurreproiektuan ez da zehazten nola bermatuko den doakotasuna itunpeko ikastetxeetan, eta sailburuak ez du zehaztu Eusko Jaurlaritzak neurririk hartuko duen kuotak jaitsi ez dituztelako.

Bitartean, hauek dira ikasturte honetan EAEko ikastetxe itunduetan (diru publikoarekin finantzatuta, baina kudeaketa pribatukoak) familia bakoitza ordaintzen ari den kuota ekonomikoen adibide batzuk:

Kooperatibarako sarrera: 701,26 € (ordainketa bakarra familia bakoitzeko)

Haur Hezkuntzako 1. zikloa: 111,37 €/ hilean

Haur eta Lehen Hezkuntzako 2. zikloa: 75,29 €/ hilean

Lehen Hezkuntza: 78,98 €/ hilean

Jantokia astean 5 egunetan: 157,35 €/ hilean

DBH: 103 €/ hilean

Erizaintzako zerbitzu berria, eskola-asegurua, eskola-materiala, zerbitzu psikopedagogikoa eta kuota teknologikoa (Haur Hezkuntzako 2. ziklotik Batxilerrera): 5,93 €/ hilean

Irteerak eta txangoak (maila guztietarako prezioa): 5,32 €/ hileko

Administrazioa eta ikastetxe pribatuen artean itun ekonomikoak daudenetik gauzatzen den praktika da. Legez kanpoko kuotak dira (Hezkuntza Eskubidearen Lege Organikoak 1985etik debekatzen ditu), baina eskola pribatuak ituntzerakoan Eusko Jaurlaritzak ez du inoiz ezer egin baldintza hori bete zezaten. Ikasturte honetan, hala ere, are lotsagarriagoa da Eusko Jaurlaritzak abuztuan hezkuntza-hitzarmeneko finatziazio moduluak handitu zituelako, ikastetxe horien finantzaketa areagotuz.

Bildarratzek ere adierazi du: “itunpeko ikastetxeek ezin izango dute guk finantzatutako kuotarik kobratu, baina gu sartu ez arren, erregulatuko ditugun gaiak kobratu ahal izango dituzte”  txangoak adibide gisa jarriz. Hau da, kuotarik kobratu ez arren, onartu du ez direla doakoak izango.

Era berean, lege-aurreproiektuan matrikulen zentralizazioa aipatzen da: “ikastetxe bakoitzean matrikulazio bateratua egongo da, ez dakit udalerri bakoitzean bulego bat egongo den, zehazteke dago”. Familiei esango al zaie kuotarik ez dela ordaindu behar (barkatu, “diru-ekarpena”, dotoreago geratzen baita), ondoren txangoen, antzerkirako autobusaren, barnetegien, txandalaren eta testuliburuen komisioaren prezio zerrenda pasatzeko? Elkarrizketa horietan jatetxeenak bezalako menu-kartak egongo al dira, naturan esperientziak  edota barnetegiak 150 eurotan eskainiko dituztenak? Bildarratzek adierazi duenez, “EAEko hezkuntza-zerbitzu publikoa ekitate-prozesu batean hezteko orduan erantzukizun berdinak dituztenek osatuko dute”. Sinetsarazi nahi digute kuotak kendu baina ikastetxe publikoetan doakoak diren zerbitzuengatik kobratzeak ez duela segregatzen jarraituko? Gainera, ez da ahaztu behar hezkuntza-sistemaren % 30 itunpeko ikastetxe katolikoak direla, hau da, kuotak kobratuz edo ez, segregatzen dutela.

Hau guztia kontuan hartuta, geure buruari galdetzen diogu (bereziki ezkor gaudenean soilik):  ikastetxeetako zerbitzuetan dauden desberdintasun horiek erosahalmena duten familientzako eta baliabide ekonomikorik gabeko familientzako eskolen arteko aldea markatzen jarraituko dute?. Norbait egongo ote da familia mota guztiei ateak ez irekitzea interesatzen zaionik? Mesfidatiegiak al gara? Arrazoiak, baditugu.

Bildarratzek, ikastetxe publikoen eta itunpekoen arteko aldeaz galdetzen zaionean, hauxe dio: “ikastetxe publikoak erantzun egiten die zenbait premiari, eta, askotan, itunpekoek erantzungo ez dienak”. Aitortzen ari da denak beti bezala jarraituko duela; ikastetxe publikoa guztiontzat zabalik egongo dela eta itunpeko ikastetxeak ikasleen familiak aukeratzen jarraituko duela?

Guk, norbaitek zalantza horiek argitzen dizkigun bitartean, edabe magikoa edaten jarraituko dugu, justizia soziala eta publikoaren defentsaz osatua, mugitzen gaituen motorra baita:
ESKOLA PUBLIKOAZ HARRO!

.

Elena Cárdenas Fernández de Pinedo

Mikel Irisarri López

Hezkuntza Lege berria eta ikastetxe pribatuetan kuotak kobratzea