Hezkuntza itun politikoa… eta soziala
Hezkuntza itun politikoa… eta soziala –
Eusko Jaurlaritzak eta alderdi politiko batzuek eztabaida bizia eta bizkorra ireki dute udazken honetan, Eusko Ikaskuntzaren sinposio eta Legebiltzarreko ponentzia batekin, hezkuntza lege berri baten aurrekari izango litzatekeen euskal hezkuntza ituna lortzeko helburuarekin. Testuinguru horretan, hezkuntza munduko zenbait pertsona elkartu gara, zeregin, ibilbide eta sentsibilitate ezberdinak ditugunak, gogoeta hau publikoki partekatzeko.
Hitzarmenerako ibilbide orririk ez dugunez, eta atzerabiderik gabeko ekintzak burutu baino lehen, galdera batzuk planteatu nahi ditugu prozesuaren hurrengo urratsen eta emaitzaren inguruan: nola eta nork egingo du sintesia hainbeste ekarpen aprobetxatzeko? Aurrerantzean, zer eginkizun izango dute alderdiek eta hezkuntza eragileek? Alderdi batzuek asko aurreratu zutenez beren dokumentuen eraikuntzan, eta agian akordioan ere, nola egokituko dira agenteen proposamenak? Zer testu motatara eraman nahi da akordioa?
Zalantza horiek mahai gainean ditugula, hezkuntza eragileak desiragarria den itunean sartzea aldarrikatzen dugu. Alderdi politikoen arteko akordio zabala beharrezkoa da, baina mugatua, hezkuntza eragileak inplikatuta ez badaude. Ikasleentzako eta, oro har, gizartearentzako ondorio kaltegarriak dituzten inertzia jakin batzuk gainditzea atzo arte ezinezkoak ziruditen aliantzekin baino ez da posible izango, jatorri askotariko eragileen laguntzarekin eta, azken finean, aurrera egitea hainbestetan eragozten digun atomizazioa gaindituz. Itun hori ezinbesteko baldintza izango litzateke hezkuntza komunitatearen babesa lortzeko, eta erreferentzia loteslea izango litzateke gerora garatutako araudi osorako, hezkuntza legea barne.
Akordioak izan behar duen izaera soziala erreklamatzeak zenbait ezaugarri espezifiko dakartza, adibidez, eskola segregazioaren aurkako Kataluniako itun berrian ikusi direnak. Gure ustez, hezkuntza itun batek, batez ere, hurrengo urteetarako herri konpromisoen programa bat izan behar du, eta ez dokumentu orokor bat, etorkizuneko lege batean soilik pentsatua. Erreferentzia iraunkorra den dokumentu bat, eragile sinatzaileek beren gain hartuko lituzketen konpromisoen jarraipena egiteko. Hezkuntza sistemaren jardunean lortu beharreko emaitzak zehazteko ere balio beharko luke.
Dokumentuak, printzipio eta orientabide batzuk izateaz gain, jarduera eta neurri zehatz batzuk behar ditu (epe, adierazle eta arduradun jakin batzuk ere aurreratu ditzake). Hilabete hauetan ekarpen baliotsu asko egin dira hainbat gairi buruz, eta batzuk ekarpen integral eta programatikoak izan dira.
Adibidez, Gonzalo Larruzearen 40 proposamenen dokumentua, bere blogean eskuragarri dagoena, tresna erabilgarria iruditzen zaigu oinarrizko testu gisa. Artikulu honen testuinguruan, edukiaren literaltasunagatik baino gehiago anbizioagatik eta formatuagatik, abiapuntuko erreferentzia gisa aprobetxatzea proposatzen dugu. Artikulu hau sinatzen dugunok, kontraste, negoziazio eta itun prozesu batean, testuari egingo genizkiokeen ñabardurak eta zuzenketak alboratu gabe.
Itunaren izaera publikoak, politikoak eta sozialak, gobernua ez ezik, bat egiten duten eragile guztiak ere behartuko eta konprometituko lituzke. Hori dela eta, parte hartzeko eta hezkuntza erakunde eta eragile guztiak hitzarmenari atxiki ahal izateko mekanismoak ezarri behar dira. Itunak eskatzen dugun gizarte dimentsioa izango badu, gizarte partaidetza izango duen eta erabakitakoaren jarraipena eta ebaluazioa egingo duen organoa edo organoak (daudenak, berrituak edo erabat berriak) ere aurreikusi behar dira, Eusko Legebiltzarrean bertan kontuak emateaz gain.
Azkenik, aukera hau pasatzen ez uzteko deia egiten dugu, ezberdinen arteko akordio sendo batek eskola segregazio kezkagarriari erantzuteko, eta ikasle guztien euskalduntzea eta eskola emaitzak hobetzeko aukera eman dezan, gure sistemak ekitaterik ezaren aurrean erreakzionatzeko duen ezintasunaren sintomak baitira. Gure eskolen eta gure herrialdearen kohesio soziala modu nabarmenean hobetzeko aukera bat da, are gehiago jaiotza tasaren beherakadak bultzatzen gaituen premiazko aldian, egoera hori larriagotzeko mehatxua egiten baitu, eskola plazen eskaintza gehiegizkoa den testuinguruan. 2018ko Eskola Inklusiboa ILParen aukera galdu izan zen.
Ea orain erabakitasunez aurre egiten diegun euskal hezkuntzak dituen arazo eta erronka garrantzitsuei.
Lurdes Errasti, Nacho Eguizábal, Aitor Idigoras, Asier Etxenike eta Pablo García de Vicuña
Hezkuntza itun politikoa… eta soziala Hezkuntza itun politikoa… eta soziala Hezkuntza itun politikoa… eta soziala
Zeure sinadurak erakarrita irakurri dut artikulua, Asier, CCOO sindikatu euskarafoboko kide baten sinadurak susmo honik eragiten ez zidan arren.
Testuan,sindikatu horren inguruko “Zubiak eraikiz” elkarteko Gonzalo Larruzearen testu bat proposatzen da zuzenean aintzat hartu beharreko oinarri gisa.
Testu horrek hiru probintzitara mugatutako proposamena dakar, Nafarroa eta Iparraldea aipatu ere egiten ez dituelarik. “Euskal” Hezkuntzarako proposamen herrena gero!
Honakoak jasotzen dira bertan, besteak beste:
“Egindako lanari esker (PSOEk sustatutako 93ko Hezkuntza Legetik hona), gure herrialdeko herritarren prestakuntza hobea eta parte-hartze aktiboagoa lortu da baita euskal kultura eta nortasuna indartzea ere”.
Euskal kultura eta euskal nortasuna sendotu direla esatea, asko baino gehiago esatea iruditzen zait.
Edota:
“Kultura arteko eredu eleaniztun baten alde ere egiten dugu, euskara ardatz duena eta bi hizkuntza ofizialetan eta atzerriko hizkuntza batean egituratzen dena”
3L eredua, bestela esanda. Akabo inmertsioa.Gaztelera inolako beharrik gabe indartzea. “Atzerriko” hizkuntzan ere, B1 Lehen Hezkuntza burututakoan eta B2 DBHn. Desastrea euskararentzat, eta baita “atzerriko” hizkuntzan eskainiko diren ikasgaien kalitatearentzat ere.
…
Larruzearen proposameneko 40 ataletan, soilik behin aipatzen da euskara oker ez banago, aurreko iruzkinean jasotako pasartean hain zuzen.
Bukaera aldera, 39. atalean, zeharka begiratzen zaio gure hizkunntzari, aipatu gabe bada ere: “ISEI-IVEI eta/edo gure inguruko unibertsitateei D ereduaren hizkuntza-errealitatearen diagnostikoa egitea ahalbidetzen duten ikerketak agintzea, antzemandako geldialdietan aurrera egitea ahalbidetuko duten proposamenekin batera”… “Antzemandako geldialdi” horietako bat euskarari dagokiona dela pentsatu beharko dugu.
Bertute asko izango ditu Larruzearen proposamen horrek, baina euskarari eta euskaldunoi dagokionez berri onik ez dakar, nire ustez.
Euskararen egoeraren larritasunaz jabetu ez, ta ezberdinen arteko akordioak bilatzea lotsagarria da. Argi dago sinatzaileak abertzaleak ez direla
Arratsalde on, Jonjo.
Artikulua taldean egindakoa da eta Larruzearen proposamenari egiten zaion aipamena, alderdi bat ez den proposamen “osoena” eta “zehatzena” izan delako eta nolabait oinarri bat izan daitekeelako ikuspegi ezberdinetako jendearentzat. Niretzat Hik Has, Herri Hezitzaileak edo beste izan daitezke erreferentzia egokiagoak eta euskalduntzearen gaian Kontseilua, baina…
Aipatzen dituzun puntuei dagokienean.
1.- “Euskal” Hezkuntzarako proposamen herrena. Hala da.
2.- Euskal kultura eta euskal nortasuna sendotu direla esatea, asko baino gehiago esatea iruditzen zait. Baita niri ere.
3.- Eredu eleaniztunaz egiten duzun irakurketan ordea, ez nator bat. Ziurrenik proposamenean idatzita dagoena moduan, modu oso ezberdinetan uler daiteke. Horren arabera zure iritzia konfirmatuko da edo ez.
Niri iruditzen zait puntu horietatik abiatuta aukera badagoela Kontseiluak bere garaian egin zuen “Ikasle euskaldun eleaniztunak sortzen” (https://kontseilua.eus/egitasmoak/ikasle-euskal-eleanitzak-sortzen/ ) proposamenean aurrera egiteko.
Ez zait iruditzen 3L eredua eratortzen denik hortik. Euskara ardatz izango bada 3Lrekin inkonpatiblea ikusten dut. Eta DBH amaierako euskaraz B2 maila eskatzea Kontseiluaren eta hezkuntza komunitate zabalaren eskaera da, egun betetzen ez dena. Hori lortuko balitz aurrera urrats inportantea izango litzateke, ezbairik gabe. Ingelesean hori lortzeko beharra zalantzan jartzen dut nik.
Eta bai, testuan aipamena egiten zaio “Antzemandako geldialdi” horietako bat, bigarren paragrafoan zehazki.
Edozein modutan, hemen plazaratzen dituzun kezkak, nik neuk ere baditut eta gainera iruditzen zait akordio berrian hizkuntza ereduaren gaia bazterrean geratzeko arriskua dagoela. Horregatik uste dut inportantea dela elkarrizketa hauek irekitzea, sektore guztiekin. Eta Kontseiluak egin duen bezala “Euskaraz Hezi, Berdintasunean Hazi” ekimenean (https://kontseilua.eus/egitasmoak/euskaraz-hezi-berdintasunean-hazi/ ), norabide horretan jendea antolatu, mobilizatu eta presioa egitea.
Horixe beraz. Izan ongi
Asier, Kontseiluaren txostenak paper buztiak dira. Ez dute ezertarako balio. Errealitate gordinetik oso urrun daude. Errealitatea eraldatzeko txostenak baino askoz gehiago behar da, baina Kontseiluak ekimenik gabe jarraitzen du, aniztasunaren bila dabilelako. Zergatik ez du babesten Arnas Dezagun bezalako ekimen txalogarria?
Zaila iruditzen zait CCOO bezalako sindikatu batekin euskal hezkuntza eredu duin bat adostu ahal izatea,,, Zalantzak zalantza, eskerrik asko erantzuteagatik, Asier.
Goitik behera goitiko ezker txokotik beheko euskuin txokora zeharka bota diot begirada ea paragraforen batean euskara eta euskalduna agertzen ote zen. Ez dut ikusi, ez dut ikusi. Euskara eta, jakina, Euskal Herria beheko errekara doanean, nik sokaren bat nahi nuke esperantza ziztrin bati heltzeko, baina ezin inon aurkitu. Mundua salbatzen duzunean, agian, zuen begi urrikiorrak guregana itzuliko dituze
Asier, zuen diskurtoa irakurtzeko indarrik gabe nago. Nahiago dut ari naizen lanetan segi, benetan. Ez dut etsiko, eguneroko borrokan segituko dut, bide bazterretako sirenei kasurik egin gabe
“kONTSEILUAREN TXOSTENAK PAPER BUZTIA DIRA”
Txikiterorekin guztiz bat, (sasoia dok!
Nire ustez, oraidik EZ dik aurkeztu inortxok ere euskeraren egoerari dagokio plangintza estrategikorik.
Txaplata iragankorra bai, baina horiek TAKTIKA emendio baizik ez dituk; eta goitik behera eraiki nahi direnak, gainera, herri mugimenduekin aski kontatu gabe.
Eta hortik jarraiki, PLANGINTZA ESTRATEGIKO HORI modu orokor eta globalean planteatzekoa dok. ezer ganorazkorik antolatu nahi bada: Hezkuntza, Hikuntza eta Kulturgintza plan serio bat aurkeztuz, eskualdez eskualde eta herriz herri.
Eta zelan eskatu CCOO eta bertze inori, erakunde euskaltzaleenek ere planteatzen ez dutena?
Bai, txikitero, goazen erronda bat egitera: Paper buztia baino etzegok, zoritxarrez. Eta etor bitez Kontseilukoak ere gu biokin errondara, bulego lanak utzita!
Bihar bertan Biboko Erronda kalean?
Josu, guztiz ados (arraroa bada, ere)
Ez dago plangintza estrategikorik euskara berreskuratzeko
Euskalgintza PNVren morroi bilakatu da, dirulaguntzen menpe
Ta bitartean, beste batzuk errepublika baskitoa aldarrikatzen, eta besteak indartxoak metatzen aniztasun españolean itsuturik…
Josu, poteoan baino, euskararen aldeko ekimenetan elkartuko gara…
Noizko EITB euskalduna? Edo GARA? Goazen urratsak ematera… Txostenetaz nazkatuta nago eta burokrata mediokrez ere bai
Ez da plan estrategikorik, ez eta taktikorik ere, horren beharrik ez delako formulatu ere egin; Euskara berreskuratzeko erabakirik ere hartu ez delako, salbu eta gune nimiño batzutan…
Bitartean, biziberritu, elkarbizitza, “pixka bat mutxo da”, ardatz, erdigune eta beste literatura zenbait.
Politika jendea lotsaz, ondokoari molestiarik eragiteko beldur. Euskara gure identitate zeinuetako BAT… haietako bat, eta ez besterik…
Aniztasuna, begirunea, pazientzia, inposiziorik ez, inklusibitatea… tar, tar, tar.
Hizkuntza kontu politikoa da, baina politikan ari direnek ez diote heldu. Itun politikoa? Beharrik ote?
Itun soziala? Ba al da inor hor?