Busturialdeko emari ekologikoak –

Joan den maiatzaren 24an, Ekologistak Martxan-ek eta Eguzkik salatu zuten Euskal Autonomia Erkidegoko Uraren Kontseiluak Busturialdeko ibaietan gutxieneko emari ekologikoa murriztea onartu zuela. Uztailaren 1ean, astelehenean, bi elkarteek gora jotzeko errekurtsoa aurkeztu zuten Oka Unitate Hidrologikoaren emari ekologikoen behin-behineko aldaketa onartzen duen Uraren Euskal Agentziako zuzendari nagusiaren 2024ko maiatzaren 27ko Ebazpenaren aurka.

Bereziki azpimarratzekoa da “Oka UHren ibai-sare osoa Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren barruan dagoela“. Erreserba hori Euskadiko Biosfera Erreserba bakarra da, UNESCOk halakotzat jo zuen 1984an, eta haren babesa Urdaibaiko Biosfera Erreserba Babestu eta Antolatzeari buruzko uztailaren 6ko 5/1989 Legeak arautzen du. Era berean, deklaratutako lehorte-kasuetan gutxieneko emariak murriztea ahalbidetzen duen araudia ez da aplikagarria RAMSAR espazioetan (Nazioarteko Garrantzia duten Hezeguneei buruzko Konbentzioa, hezeguneen eta haien baliabideen kontserbazioaren eta erabilera arrazionalaren aldekoa) dauden ibaietan, hala nola Urdaibaiko ibaietan, lehentasunezkotzat jotzen baita emari ekologikoen erregimenari eustea.

Ekologistek adierazi dutenez, Ebazpena arretaz aztertu ondoren, “arduragabea da” emariak “ahal den neurrian” beteko direla adieraztea, beste premiazko neurri batzuk aurreikusten ez diren bitartean, hala nola antzinako eroanbideetan izandako galerak ezabatzea edo kaleak edateko urarekin ureztatzeari uztea. “Merkeago ateratzen zaie ibai-saretik harrapatzea ihesak suntsitzen inbertitzea baino“. Gainera, uste dute erabaki hori informazio zientifiko nahikorik eta egiaztaturik gabe hartu dela. “Ez dago kontrasterik, ezta jarraipenik ere, Partzuergoak 2022an egindako edukierei buruz ematen dituen datuak bakarrik; horietan, uztailean, abuztuan eta irailean gutxieneko emari ekologikoak gainditzen ziren ia bilketa guztietan”.

Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoaren proposamena aplikatuz gero gutxieneko emari ekologikoa murriztuko litzatekeen ehunekoei dagokienez (taulan ikus daiteke), ekologisten ustez “deigarria da murrizketa handia izatea ur altuetan, ur ertainetan eta ur baxuetan, masaren amaierako puntu guztietan edo 3 ibaietan eta, bereziki, Golako ibaian, oro har % 60tik gorako murrizketekin (Golako 2 ur altu, 156 l/s-tik 62 l/s-ra igaro da, hau da, % 60,5eko murrizketa), proposatzen da jatorrizko balioaren % 39,5era geratzea; Golako 1 ur altu 192 l/s izatetik 76 l/s izatera igaro da, % 60,5eko murrizketa, jatorrizko balioaren % 39,5ean geratuz“.

Aurkeztutako errekurtsoan azaltzen diren ondorioen artean, Ebazpena maila baxuagokoa izatea dago, Urdaibaiko Legeak, Plan Gidariaren Dekretuak eta Natura 2000 Sareari eta RAMSAR Hitzarmenari buruzko nazioarteko araudiek zehaztutako babesa ez betetzea baitu helburu. Gainera, honako hau aipatzen dute ekologistek: “Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoaren txostenak garrantzi txikia du, ur-edukieretara mugatzen baita, ekosistema hidroflubialak osatzen dituzten beste elementuak kontuan hartu gabe, hala nola ibaiertzeko basoen egoera, uraren tenperatura, kutsatzailerik eta giza esku-hartzerik eza edo legez kanpoko gaikuntzen kontrola“. Ezin da ahaztu, gainera, eremu tentsionatua dela eta ibaiek “ez dutela gehiago ematen, bizitzarako baldintza egokietan gorde nahi baditugu, ezinbestekoak baitira Biosfera Erreserba kontserbatzeko“.

Ekologistak Martxan-ek eta Eguzkik uste dute ez dela beharrezkoa emari ekologikoak murriztea, ezta behin-behinean ere, eta garrantzitsua dela “iraganetik ikastea eta Mape ibaiaren lehorketa bezalako kasuak ez errepikatzea, 2020ko udan, emaria legeak ezartzen duen emari ekologikoaren azpitik utzi baitzuen, eremua urez hornitzeko, eta fiskaltzak zonako fauna eta florarentzat arriskutzat jo baitzuen“. Horregatik guztiagatik, honako hau adierazten dute: “Ebazpen honen aurka errekurtsoa jartzen dugu Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Jasangarritasuneko Sailburuordetzaren aurrean, erabat deuseztzat jo ditzan edo deuseztatu ditzan eta, nolanahi ere, aipatutako ebazpenak ezeztatu eta ondoriorik gabe utz ditzan“. Gainera, ziurtatu dute ez dutela baztertzen instantzia guztiak agortzea, judizialak barne, “zentzugabekeria hori gelditzeko“.

Busturialdeko emari ekologikoak  Busturialdeko emari ekologikoak  Busturialdeko emari ekologikoak