Errenta aitorpena egiten Donostian.[1] Euskaraz egin diot mahaiko emakumeari. Adeitasunez azaldu dit espainolez, euskaraz nahi banuen, itxoin egin beharko nuela ondoko mahai ‘euskalduna’ libratu arte. Umorez esan diot euskaraz, oraindik ere gaztea dela, eta baduela oraindik ikasteko aukera (‘gazte’rena limurtzeko zurikeria zen). Ulertu dit nonbait, eta berehala esan -bera beti espainolez- berak gauza asko dituela aurretik ikasteko eta ez duela euskararako denborarik.
Euskaraz erantzun diot leun, lotsagabekeria iruditzen zaidala, errespetu falta, berarekin bizitzera derrigortuta gauden euskaldunontzat. Areago gure zergetatik bizi denean.
Ez dakit ulertu duen, zerbait bai seguru asko. Eta azaldu dit bere alabak euskaraz ikasi omen du eta ez omen du hala ere ezertarako erabiltzen. Eta zertarako ikasi behar duen, ezertarako balio ez badu. Aspaldi entzun gabea nintzen aurrez aurre halako diskurtsoa.
Ondoko neska euskalduna libratu denean, hartu nau ni. Paper bat falta nuela eta bidali nau ‘teknikariagana’. Honek ere tutik ere ez euskaraz, baina ezaguna nuen beste kontu batzuengatik, eta espainolez azaldu ‘behar’ izan diot nire arazoa. Eta hau konpondu bitartean, hartu du denbora niri azaltzeko berak ‘ingelesari’ ematen diola. Igandetik igandera, egunero biltzen dela Donostian ingelesezko mintzapraktika talde desberdinekin, eta gonbidatu nau hauetara.
Ez zaie inporta guri ez ulertzea. Ez dute merezi gurekin bizitzea.[2] Ez dute merezi gu espainolez egitera makurtu gaitezen beraiekin bizi ahal izateko, gu espainola jakitera behartu gaituztenean.
Eskerrak halakoak EAEn oro har 40 urtetik gorakoak diren, eta etorkizuna ez duten jada berea.

[1] Testua lehenik Berria egunkarian agertu zen ekainaren 27an, Zuzendariari-edo atalean, esaldi baten faltan.

Nik testua argitaratzeko eskaeraz bidalita, Berriako arduradunak idatzia inprimatzeko adostasuna eskainita, eskatu zidan “Ez dute merezi gurekin bizitzea” ‘esalditxoa’ kentzeko ‘aukeran gordinegia iruditzen’ zitzaielako.

Erantzun nien nola ‘konturatu gabe nengoen halako esaldi bat testuinguru horretan aztoragarria izan zitekeenik’, baina harritzen ninduela eskaerak (zentsura?), nik nire ardura pean sinatutako kontu batean, esaldi hori ere bazelako nik besteekin batera ‘esan nahi nuena’.

Zuzendariak erantzun zidan esanez ‘zentsura edo nahi bezala dei niezaiokeela’, ‘baina Berriaren estiloan eroso sartzen ez den esaldi bat kentzea proposatu’ zidatela, esaldia ez datorrela bat Berriak sustatzen duen estiloarekin, ezta eztabaida ereduarekin’, ez zela ‘forma kontu bat’ baino, ez zela ‘mamizkoa’, eta nahiz nik sinatua izan, Berriak argitaratzen badu ‘ardura subsidiarioa’ duela egunkariak, eta argitaratuko zutela, baina delako esaldia kentzeko. Azkenean, nire seta arrailduz onartu nuen esaldi hori gabe argitaratzea.

Orain haizatzen ditut trapuak, ez dakit ze eskubiderekin, baina horrenbesteko erremina sortu izan dit beti kanpotiko zentsurak…, gutxienez hausnarketarako balioko digulakoan…

[1] Berriako sarreran ezabatutako esaldia.