Euskal jatetxeak Bartzelonan
Taberna eta jatetxe euskaldunak mundu osoan zehar aurki ditzakegu, Tokiotik San Frantziskora. Baina zenbat dira benetako arima euskalduna duten establezimenduak? Har dezagun Bartzelona adibidetzat, Rambletan behera paseoan, hiruzpalau jatetxe “euskaldunekin” egingo duzu topo. Zergatik komatxo artean? Kanpoaldean dauden arbel eta kartel erraldoiei erreparatuz gero, edozein euskaldun arrotz sentituko delako halako toki batean: Olagarroa Galiziako erara, paella, tapak, pizza, txokolatea txurroekin, gazpatxoa, sangria… Badirudi plater euskaldunak barruko kartetan soilik tokia dutela. Normala, nola erakarri Espainia jan eta edan nahi duten turista azal-arrosa eta ilehori horiek?
Bartzelonako Ramblak ospetsu dira Iberiar penintsulako toki turistikoenetakoa izateagatik. Han nekez entzungo duzu katalanera edo gaztelania, mundu osoko kolore eta hizkerak han nahasten baitira. Turista kanpotarrentzat prestatuta dago ingurua, Espainia lehenengoz bisitatzen duten guiri deigarri (kariño guztiarekin) horientzat.
Hala ere, Rambletatik at, badira Bartzelonan hainbat jatetxe eta taberna euskaldun, autentiko horietakoak, guztiak Sagardi taldeak kudeatuta: Orio, Golfo de Bizkaia, Sagardi, Irati… Jatekoa eta edatekoa eskatu eta 5 minutura ahaztu egingo duzu etxetik 500km baino gehiagora zaudela. Horietako jatetxe zaharrena eta “gainontzekoei arima ematen diena” Euskal Etxea jatetxea da, auzo Gotikoan, Bartzelonako Euskal Etxearen egoitzaren aurre-aurrean.
Barraren beste aldean, Gorka Leiza donostiarra eta Idoia Hormaetxe bermeotarra, jatetxeko zuzendaria, aurkituko dituzu. Idoiak azaltzen duenez, Euskal Etxea Jatetxea Euskal Herriko edozein jatetxe-tabernak bezala funtzionatzen du.
Mota guztietako jendea gerturatzen da jatetxera: mundu osoko turistak, hiriko jendea zein euskaldunak. Edatekoen artean, Bizkaiko eta Gipuzkoako txakolinak dira izarrak; eta jatekoetan, txistorra. “Baina, oro har, pintxo guztiek dute arrakasta handia, hotzak zein beroak: patata tortilla, etxeko gilda, txangurroa, hegaluzea, izokina… Barrako zein kartako produktu gehienak Euskal Herritik ekarriak dira”, dio Gorkak.
“Geure benetako helburua, Euskal Etxea jatetxearena eta taldeko beste jatetxeena, Euskal Herria saltzea da, gure herria munduan zehar ezagutzera ematea; baina ez izena bakarrik: filosofia, arima, lan egiteko modua, izaera, musika, ospakizunak, gastronomia, produktuak… Hori guztia topatuko duzu hemen. Hemen eta hiriko euskal jatetxe guztietan, guztiak euskaldunak garelako”. “Gure familia” deitzen dio Idoiak, izan ere, Bartzelonako euskal komunitatea oso indartsua da. “Hemen etxean bezala gaude, euskaldunen artean, lagun artean”.
Azken batean, euskal jatetxeak “turismo bulego” baten modura funtzionatzen dutela dio Idoiak. “Bezeroak hona datozenean, geure herria ezagutzen dute: kultura, gastronomia… Hori baita geure beharra. Eta bezero horietako asko, hemendik pasa eta gero, Euskal Herria bisitatzea erabakitzen dute”.
Norvegiarrak, australiarrak, newyorktarrak… Lagun asko egin dituzte. “Gabonetan Norvegiar batzuk ezagutu ditugu eta gero, udan, Euskal Herrira doaz oporretan. Internet bidez proposatu dizkiegu ibilbideak eta bisitatzeko tokiak. Eta hori ez dute inongo turismo bulegotan ikusi; euskal jatetxean baizik, eta Eusko Jaurlaritzak ez du hori ikusten, baina geuk egiten dugun lana ikaragarri garrantzitsua da. Geure pintxo eta txakolinari esker, mundu osoko jendea Euskal Herrira bidali dugu”.
Aupa!
Sagardi tabernak euskaldun autentikoak direla esatea Patxi Lopez intelektuala dela esatea bezala da: esajerazio bat, gutxienez. Euskal marka erabiltzea dirua egiteko eta zerbitzari nahiz sukaldariak esplotatzeko perbertsoa iruidtzen zait.
Bartzelonako taberna euskaldun bakarra Baserri da Correu Vell kalean dagoena. Beste galdera bat da zergatik izan behar duten euskal jatetxeek “autentiko”. Igual ez da hori kontua, daukaten negozio modeloa baizik.
Galdera ona da, Ansa. Zergatik autentiko? Zer da autentiko, pintxo tipikoak izatea? Donostiako alde zaharreko A fuego Negro ez da euskal taberna “autentikoa”, wasabia dutelako? Begetariano bat ez da autentikoa orduan? Ala bai, karta euskaraz badu?
Ze kontzeptu zaila, autentikotasuna.
Sagardik Euskal Etxearekin kolaboratzen duen heinean nire errespetua badu, lan baldintzen inguruan ezer gutxi esan dezaket. Baserriri buruz idem. Turismo bulego onak direla, dudik ez.
Proposamenak egiten hasita, aspalditik begiz jo dudan bat: Taktika Berri, carrer València 169.
http://www.bcnrestaurantes.com/barcelona.asp?restaurante=taktika-berri
Milesker!
Bai, Sagardik Euskal Etxearekin kolaboratzen du, Kutxak euskararekin egiten duen bezala. Horrek ez du esan nahi haien negozio eredua egokia denik, nire ikuspuntutik behintzat.
Bide batez, aipatu nahi nuke Bartzelonako Euskal Etxeak egiten duen lan eta ekarpen ikaragarria. Euskaldunak folklore kiratsetik askoz haratago goazela erakusten dute, katalan eta euskaldunen arteko topagune eta erreferente bihurtu da. Euskal herria ez dira lau pintxo eta bi sagardo, Euskal Etxeak duen gauzarik preszindibleena bere jatetxea da, hain zuzen. Kultur Zentrora pasa, eta ikusi benetako Euskal Herria. Hori bai kulturen elkartrukea eta ez turismoa folklorikoa.
“Autentiko” hitzarekin zer esan nahi izan dudan: Lokalean sartu eta euskaldunoi lotsa, etsipena eta amorrua sentiarazten ez dizkiguten tabernak. Etxean ditugunak bezalakoak edo oso antzekoak, behintzat.
Artikulu ona, Noemí, Bartzelonan egon nintzen azkenekoan lotsa eta amorrua sentitu bainuen Rambletako jatetxe hori ikustean…
Guztiz ados nago Ionen iruzkinekin.
Bartzelonako Euskal Etxearen ekarpena izugarria da. Bertan, interesa duen orok, euskal kultura, gastronomia eta giro ona eskuragarri izango ditu.
Euren egutegiak ez du tailer, hitzaldi, kontzertu edota ekitaldi gabeko egunik.
Bestalde, Sagardi eta talde bereko jatetxe guztiak euskal gastronomia giriei oso garesti saltzeko lokalak dira nire ustetan.
Azkenik, Mikel Etxea, Txapela eta Ranbletako beste zenbait jatetxe aurki ditzazkezu, Euskal sukaldaritzaren izen onaz baliatuz kalitate eskaseko menua eskeintzen dutela. Ez zaitez harritu barraren atzealdean Euskal Herria ezagutzen ez duen txinatarra aurkitzen baduzu.
Niretzat euskal taberna tipikoa, typical basque, kotxe garbiketa-tunela bezalakoa da: sartu eta musika toperaino telebista piztuta, jendea garrasika eta ukondoak ematen barrara iristeko, belarrietaraino kokainaz dopatuta ematen duen tabernariak esku batekin zurito parea zerbitzatzen dizun bitartean, bestearekin hamar euroko billetea hartu dizu, bi zurito, lagunak zuretzat eta biontzat hartutako bi pintxoak, hamar euro, ez dago bueltarik, pintxoa eta zuritoa barrura eta kalera. Bost minutu pasatu dira eta patrikan hamar euro gutxiago duzu. Gainera, txapa ez daukazu batera garbi, izerdi eta olio errearen usaina kentzeko dutxa baten premian.