Pisu turistikoek Bilbon duten eragina –

• Elkarte ekologistak Bizkaiko hiriburuko pisu turistikoen eta oporretako gelen egoerari buruzko ikerketa baten ondorioak aurkeztu ditu gaur Bilbon

• Ekologistek uste dute une egokia dela etorkizun hurbilean hirirako nahi den eredu turistikoa birpentsatzeko, “burbuila lehertu baino lehen”

Bizkaiko Ekologistak Martxan-ek, eta zehazkiago, bere Garraio Batzordeak, Bilboko Ekoetxean aurkeztu ditu gaur Bizkaiko hiriburuko pisu turistikoen eta oporretako gelen egoerari buruzko azterlan baten ondorioak.‘El impacto del turismo en el modelo de desarrollo de Bilbao: Pisos turísticos y cuartos vacacionales’ txostenaren bidez, elkarte ekologistak bere ondorioak aurkeztu ditu, hirien turistifikazioaren aurkako estatuko testuinguruan.

Aztertutako datuak 2016-2023 aldikoak dira, une horretan hasi baitziren datuak Eusko Jaurlaritzan erregistratzen. Kasu batzuetan, pisu turistikoetan adibidez, 2024ko apirilera arteko datuak aztertu dira. Era berean, azterlanaren ardatz izan diren eremuak ‘tentsionatutzat’ hartutakoak dira, hau da, 1. eremua: Abando, Indautxu; 2. eremua: Alde Zaharra, Iturralde, Soloketxe eta Atxuri; 3. gunea: S. Francisco, Bilbo Zaharra, Zabala; eta 4. eremua: Matiko eta Castaños. Ekologistek adierazi dutenez, 4 eremu horietan “Bilboko pisu turistikoen % 67,1 daude”.

Txosten hau egiterakoan, zaila izan da legez kanpoko pisu turistikoak auzoka kuantifikatzea. “Ez da gauza bera pisu turistikoa, apartamentu turistikoa, apartahotela, apartamentua, gelak dituzten pisuak… plataformetan ez dira bereizten”, nabarmendu du txostena idatzi duen Enrique Antolinek. Gaineratu duenez, plataformetan “askotan ez da adierazten etxebizitza zein zona zehatzetan dagoen, eta, beraz, oso zaila da kokapen zehatza aldez aurretik ezagutzea”. Horrez gain, “pisu bat legez kanpokoa den ala ez jakiteko, Eusko Jaurlaritzaren erregistroen bidez baino ezingo litzateke egiaztatu, eta ia ezinezkoa da lan hori egitea”.

Hala ere, posible da Bilboko pisu turistikoen bilakaeraren balorazio azkarra egitea. Turismo-ostatuaren eskaintzaren ikuspegitik, pisu turistikoek zati handi bat hartzen dute. “2024ko apirilean, ostatu-eskaintzaren % 28,4 pisu turistiko horiek osatzen dute (ez dira kontuan hartzen gela turistikoak eskaintzen dituzten pisuak)”. Ekologistak Martxan-eko kide José Ramón Martínek azpimarratu duenez, “pisu turistikoek eragina dute, alokairu irisgarria duten etxebizitzen eskaintza murrizteagatik edo maizterrak kanporatzeagatik, prezio berriak beren gain hartu ezin dituztelako”. Etxebizitza eskuratzeko arazoak gehien eragiten dien kolektiboak gazteak, etorkinak, ikasleak eta egoera ahulean dauden emakumeak dira.

Etxebizitza eskuratzeko zailtasun hori izan arren, Antolinen ustez, “ez dago gentrifikaziorik, baina bai bizi-kalitatea galtzea”. Eremu horien azterketa zehatzagoek pisu turistikoak agertu aurreko joerak erakusten dituzte (demografikoak, establezimenduen tipologiakoak). “Etxebizitza horiek prozesu jakin batzuk areagotu ditzakete, hala nola bizi-kalitatea galtzea eta etxebizitza eta alokairua garestitzea, batez ere tentsioan dauden eremuetan”.

Aurkeztutako ondorioen artean, turismoaren gaiari heltzeko modua birpentsatu beharra dago. Horretarako, kontzeptu garrantzitsu bat “karga-gaitasuna” da. “Une honetan gainkarga turistiko bat dugu, eskariak helmuga batek ibaiadar masiboak kudeatzeko duen gaitasuna gainditzen duenean sortzen dena”. Hori arrakastaren nahi gabeko ondorioa da, destino batzuen iraunkortasuna eta benetakotasuna mehatxatzen baititu. Ildo horretan, ekologisten ustez, 2018-2025 Turismo Ekintza Planean (Bizkaiko Foru Aldundia) “ez dago inolako hausnarketa edo neurririk eredu horrek sortzen duen eragina ebaluatzeko, eta proposamena ikuspegi ekonomizista hutsetik aztertzen bada, gauza bera baino gehiago da”.

Bestalde, ezinbestekotzat jotzen da etxebizitzari zer funtzio esleitzen diogun ezartzea, hau da, oinarrizko funtzio soziala den zehaztea. Kasu honetan, “herritarren artean defizit handia dagoen beharrizan bat da; orduan, zer zentzu du jarduera ekonomiko gisa berriz definitzeak?”, galdetu dute talde ekologistatik. “Uste dugu etxebizitzaren funtzio soziala berreskuratu behar dela. Pisu turistikoei uko egitea ez da hainbeste sortzen dituen eragozpenengatik (zaratak, eraikineko pertsonen mugimendua…), baizik eta etxebizitzak oinarrizko funtzio hori galtzen duelako eta administrazioak jarrera irmoagoa izan beharko lukeelako “.

Azkenik, ondorio gisa, baina baita hausnarketa gisa ere, ekologistek honako galdera hau planteatzen dute: Burbuila turistiko baten leherketarantz goaz? Travelzooren (2024) joeren azterketaren aurkezpenean, Stephan Keschelis Espainiarako eta Frantziarako zuzendari nagusiak adierazi zuen, bere ustez, “sektore turistikoan burbuila bat sortzen ari da, eta burbuilak eztanda egingo du, kontsumitzailearen eskariz, baina ez da aurten izango”. Bestalde, Ekologistak Martxan-ek argi dauka “lan-kalitate txikia duen turismoan oinarritutako eredu bat izatea, hiriaren garapen urbanistiko eta sozioekonomikoaren ardatz garrantzitsu gisa (ez da sektore bakarra), azkenean lehertu egin daiteke, aurretik dibertsifikazio-prozesu batean sartzen ez bagara”. Irtenbide gisa, Ekologistak Martxan-ek uste du jarduteko modua “pisu turistikoak pixkanaka ezabatzera (jarduera ekonomiko gisa) eta turismoa ostatu-eredu klasikoetara desbideratzea” litzatekeela, “hiriaren karga-ahalmena kalkulatu ondoren”.

Pisu turistikoek Bilbon duten eragina   Pisu turistikoek Bilbon duten eragina  Pisu turistikoek Bilbon duten eragina