Auzolana, ordea eta trukea Nafarroako ekonomian –

Inflazioak eta soldata-igoera txikiek langileen erosteko ahalmena galtzeak eta etxeko aurrezkiaren kulturarik ez izateak barne-kontsumoaren uzkurdura larria eta aurreko hamarkadan nagusi zen kontsumismo konpultsiboaren kitapena eragingo dute, eta horrek kutsu autarkiko nabarmena duen ekonomia batera itzultzea ekarriko du. Testuinguru horretan, auzolan, ordea eta trukea bezalako terminoak datozen eredu ekonomiko berriaren protagonista izango dira berriro.

Auzolana herriaren mesederako egin ohi den doako lana izango litzateke, baina noizean behin pertsona edo familia bati laguntzea ere izan dezake helburu.

Erakunde tradizional bat da, Nafarroan auzalan edo artelan deitzen dena eta Nafarroako Toki Ogasunei buruzko 2/1995 Foru Legean jasota dagoena. Herriaren bizitzan beti izan dira oso garrantzitsuak auzoarekiko harremanak; zalantzarik gabe, tratua hirietan baino biziagoa izan da eta da. Horrela, auzotar hurbilena senidetzat hartzen zen, eta ohikoa zen etxeko nagusia gaixotzen zenean bizilagunek landa-lanetan laguntzea, eta gauza bera gertatzen zen heriotzetan, jaiotzetan, abere-galeretan, eta hori ez egitea giza kalitate eskasaren sinonimotzat hartzen zen.

Ekonomiasolidaria.org-en arabera, trukea ekonomia alternatiboko esperientzia bat da, eta, besteak beste, beste mota bateko harreman ekonomikoak sortu nahi ditu pertsonen artean, lankidetzan eta kontsumo-premiak modu kontzienteagoan, kritikoagoan eta positiboagoan asetzean oinarrituta.

Herrietan, auzotasun-harremanari esker, gaur egun ere elkartruke materialeko harremanak berez sustatzen dira komunitateko kideen artean, baina neurri txikiagoan eta batez ere sektore zaharrenen eta sistema horretan parte hartzen duen pertsonaren artean, alde batera utz dezakeen zerbait ematen da, eta, horren truke, une horretan beharrezkoagoa zaion beste zerbait jasotzen du.

Trukeak abantaila asko ditu: ez dira gauza berriak ekoizten, beraz, energia eta lehengaiak aurrezten dira eta ez da kutsatzen. Gainera, ez du diru-ordainketarik behar, bizitza berria ematen die objektuei, erabiltzaileak askeago egiten ditu eta kontsumitzaile gisa duten paperaz jabetzen da, lotura komunitarioak indartzen ditu eta irtenbide sortzaile eta lokalak eskaintzen dizkie krisi ekonomikoaren moduko arazoei.

Nafarroan, euskaratik datorren “ordea” hitzaren berezitasuna dugu, eta konpentsazio edo objektu gisa itzuliko litzateke, espezie bereko edo baliokide bereko beste baten kontraprestazio gisa ematen dena, eta Mendian eta Erdialdeko leku batzuetan maileguan edo trukaketan erabiltzeko erabili ohi zena, batez ere elikagaiekin. Termino horiek guztiak izango dira, berriz ere, datorren eredu ekonomiko berriaren protagonistak.

…

Germán Gorráiz López

Analista

Auzolana, ordea eta trukea Nafarroako ekonomian