Alardeen iritzia, eta arinkeria zientifikoa analisian (eta III) – 

(Artikulu hau ABERRIBERRI.COM web-etik arrantzatua eta euskaratua izan da.)

Mikel Arriaga
Irakaslea eta ikertzailea

Alarde integratzailea, alarde baztertzailea.

Joseba Zulaikaren azken liburuko Alardeei buruzko atalean, aipatzen den ia erreferentzia bakarra Arantxa Urretabizkaiak Hondarribiko Alardeari buruz idatzi zuen liburua da, kontakizun pertsonal gisa.

Zulaikak Arantxaren esaldi bat aipatzen du, noizbait entzun zuena, non esaten baitzen Gaintxurizketaz haratago ez dela ulertzen Alardeen gaia; orduan, unibertsitateko seriotasunaz armatu beharrean, eta pisuzko ebazpen akademiko on baten oinarriak finkatu beharrean, Telecincoko tertuliakideen akats “txuskoenean” erortzen da, eta txutxumutxu eta zurrumurruetatik entzundako iritzia ematen du, daturik gabe eta datu eta ohar kontrastatuetan oinarritutako zorroztasun irmorik gabe.

Zulaikak Alarde inklusiboa eta Alarde baztertzailea definitzen ditu. Behin eta berriz erabiltzen ditu termino horiek (adibidez, 101. eta 102. orrialdeetan). Alarde inklusiboaren helburua Alarde bakarra egitea da, Alarde Tradizionala kenduz. Alarde baztertzailea osatzen dutenen helburua, Alarde Tradizionala (Zulaikak baztertzaile deitzen duena), arbasoen ohitura betetzea da, beste Alarde mota bat antzeztu nahi duten beste pertsona batzuen sentsazioak eta bizipenak errespetatuz, baina beraienak mantenduz. Harrigarria da, benetan, agerian uzten den kontraesana. Badirudi Zulaika irakasleak ez duela gehiegi ikertu Alarde inklusiboaren benetako helburua, hau da, herri osoa manipulatu eta behartu, inklusioa inposaketa huts eta gogor bihurtuz. “Baztertzaileek”, berriz, eurena bakarrik mantendu nahi dute, beste batzuei beste gauza batzuk egitea eragotzi gabe, nahi duenak gehien gustatzen zaiona egitea.

Zer lortu nahi du Zulaika irakasleak manipulazio horrekin?

Nire ustez, Zulaika irakaslea galdu egiten da Urretabizkaiaren kontakizunean. Ez da konturatzen ikuspegi antropologikoa eta soziologikoa ahazten duela. Bestalde, bi Alardeek bakoitzak bere aldetik desfilatu badezakete, Irunen egiten den bezala, non dago arazoa?

Gaia, funtsean, bizikidetza-arazo bat baino ez da, eta Alardea zer den ulertzeko aukera bakoitzari leku bat emanez konpondu beharko litzateke. Alarde “inklusibokoek”, ordea, ez dute onartzen, Alarde Tradizionala deuseztatu nahi dutelako; Zulaikak horrela deitutako Alarde “baztertzailea”, desagerrarazi nahi dute Alarde “inklusibokoek”. A zer paradoxa, ezta?

Egia esan, Zulaikak bere burua hobeto azaldu beharko lukeela uste dut, datu, iritzi eta ohar gehiagorekin. Gertaerak ikusita eta datu guztien arabera, Zulaikak bere azken liburuko kapitulu horretan esandakoak ez du inolako zentzurik.

Ondorioztatu berri dugu gaia bizikidetza-arazoa dela. Zulaikak, aldiz, genero-ikuspegitik begiratzen du. Hori da Zulaika irakasleak helarazi nahi digun ideia nagusia. Baina alderdi legalari eta judizialari begiratuta, gogora dezagun legeek jada epaia eman dutela eta esaten digutela ez dela gai diskriminatzailea. Gogora ditzagun datu judizial batzuk. Argi gera dadin, Auzitegi Gorenak 2007ko urtarrilaren 15ean emandako epaia (5) kontuan hartuta, argi eta garbi ondoriozta dezakegu ez dagoela inoren eskubideen urraketarik genero-arazoagatik. Zortzigarren eta bederatzigarren artikuluetan honako hau esaten zaigu:

ZORTZIGARRENA
(…) Gaiari buruz dugun iritzia edozein dela ere, ez dirudi Alardearen kontzepzio tradizionalaren arabera ospatzeak zuzenbidean Konstituzioaren 14. artikuluaren aurkako desberdintasuna dakarkienik emakumeei.
(…) Alardea ospatzeko bi modu horiek, beraz, guztiz legitimoak dira eta ez dira baztertzaileak beren artean, eta bananduta egin behar dira, alardea sustatzen dutenen eta alardean parte hartzen dutenen artean akordiorik ez dagoen bitartean, hain zuzen ere, instantzia-epaiak dioen bezala, beren artean desnaturalizatu ez daitezen.

BEDERATZIGARRENA
(…) beti baldintza horietan, ez da zentzugabea tradizio jakin batekiko errespetua eta Alardea egiteko modu jakin bat defendatzeko gizonek bakarrik Foru Miliziak osatzea aipatzea.

Argudio horiek eta datu horiek lehen ere aipatu ditugu. Zulaika irakasleak ez ditu aintzat hartzen in situ ikusitako datu antropologiko eta soziologikoak, ikuspegi zientifikotik esango genituzkeen landa-oharrak. Datu eta ebazpen judizialen berririk ere ez du. Hala ere, batere zalantzarik egin gabe, liburu bat argitaratu eta Alardeen aurka egiten du. Lotsagorritu egiten naiz horrela behar duen ezein intelektualek merezi ez duen jarrera eta argudio honen aurrean.

Agian, Zulaika irakasleak noizbait azaldu nahiko digu zer lortu nahi duen politikoki zuzena denarekin bat hain nabarmena den joera horrekin.

…

(5) https://vlex.es/vid/derechos-fundamentales-discriminacion

Alardeen iritzia, eta arinkeria zientifikoa analisian (eta III)