Langileriaren errogabetasuna VI –

 Simone Weil filosofoaren testuaren itzulpen saioa

Ez dugu  gure buruari ezta galdatzen ere, makina berri baten jartzeak  kapital gehiago imobilizatuz, eta ekoizpen-prozezua  zurrunduz ez ote duen azkenean langabeziaren arriskua areagotuko.

Zer balio du langileentzat, borrokatzearen bortxaz, ahalegintzea soldatak hobetzen eta lantegi-diziplina gizartiartzen, denbora berean berrikuntza-ofizina tekniko batzuetako injeniariek, den mendreneko xede txarrik gabe, langileen gorputzak eta arimak nekatzen dituzten makinak, edo arazo ekonomikoak larriagotzen dituzten makinak asmatzen baldinbadituzte? Eta zer balioko liekeen langilei, bada, haien lantegien nazionalisazio partzialak edo osokoak, ofizina tekniko horien izpiritua ez bada aldatzen? Eta egundaino, dakigunez, nazionalizatzea izan den herrietan, ofizina tekniko horien izpiritua ez da aldatu. Sobietar propagandak berak ez digu sekula jakinarazi makina-mota errotik berri bat asmatu zutenik, ustezko proletargo-diktaduraren kide batek erabiltzeko duin izango litzatekeenik

Marx-en obretan, segurtasun bat indar garaitezin batekin agertzen baldinbada hau da: klase erlazio-aldaketa ilusio huts egongo da, denbora berean aldaketa tekniko batek ez badu laguntzen, eta  aldaketa hori kontzepzio berriko makina berrien existentzian gauzatzen ez bada.

Izan ere, langileen ikuspuntutik, makina batek hiru kalitate absolutuki eduki behar ditu:

Lehenik, kontzepzio berriko makina berri horiek erabili  behar dira ginarriak, nerbioak eta langilearen beste organoak nekatu gabe, eta  erabili  behar dira gorputzaren haragia moztu edo urratu salbuespeneko kasu oso bakanetan baizik.

Bigarrenekorik, langabeziaren arrisku orokorrari dagokionez, makinak eta orokorkiago ekoizpen-aparatua osoa egon behar dira ahal bezain malguak eskaeraren aldaerei jarraitzeko gai izaiteko. Ondorioz makina bera erabilera anizkunekoa izan behar da,  erabilera biziki anitzekoa ere ahal bada, baita, neurri batetaraino, erabilera zehaztugabekoa ere. Gainera, behar militarrarerako ere ekoizpen-aparatua gai izan behar da modu errazenean pasatzeko bake-egoeratik gerla-egoerara. Horrelako makina izanen da faktore bat laneko poza faboratuko duena, zeren horrela saihes dezakegu langileak hainbeste beldurtzen dituen monotonia, eragintzen duen asperdura eta nazkarengatik.

Hirugarrenekorik, horrelako makina, normalki, profesional kalfikatu baten lanari johan behar zaio. Beraz behar militarra  da, eta gainera ezinbestekoa da langileen duintasunerako baita haien ongizate moralerako. Langile-klase bat kasik osoki profesional onez osatua ez da gehiago proletargo bat.

Beraz, makina automatiko, doigarri eta erabilera anizkunekoaren garapen erabakigarri batek hiru kondizio horiei erantzun behako lieke neurri zabal batean. Abaina arlo horretan, lehen gauzatzeak existitzen dira jadanik, eta nabari da aukera biziki handiak badirela norabide horretan. Horrelako makinek ezeztatzen dituzte makinako peoiaren postua. Renault bezalako enpresa erraldoietan, guti dira langileak lanean pozik ari direla diruditenak, eta pribilegiatuak liratekeen zenbaiten artean, aurkitzen dira kamekin doituriko tornu automatikoetaz arduratzen diren tornulariak.

Orduan funtseskoena da langileen ongizate moralari buruzko makinen arazoak hitz teknikoetan adieraztea. Behin arazoak planteatu eta, aski dituzte teknikariek berek soluzionatzea! Zailagorik ere asko soluzionatu dituzte jada, aski dute nahi izaitea. Horretarako makina berriak asmatzen diren ofizina teknikoak ez dira ordea osoki murgilduak izan behar interes kapitalisten sarean. Normal da estatuak haien gainean eragina izaitea subentzioen bitartez. Eta zergatik ez, langile-erakundeek ere sari batzuen bitartez? Ahantzi gabe dauden beste eragin eta presio modu guziak. Langile sindikatuak zinez biziberritzen ahal balira, kontaktu jarraiak izan beharko lukete teknika berriak asmatzen dituzten ofizina tekkniko horiekin. Horrelako kontaktuak fabora lezakete langilei buruzko giro baikorra jartzen  injeneritzako eskoletan.

Egundaino teknikariek ez dute  fabrikazioaren beharrak baizik buruan eduki. Hasten balira buruan atxikitzen fabrikatzen duten langileen interesak ere, ekoizpenaren teknika osorik eralda liteke piskanaka.

Antolakuntza industrialaren langileen beharrak erakaskuntza-gaia bilakatu beharko luke duen erakaskuntza gaia izan behar da ordea .

Ez lirateke menturaz abantailak baizik aurrerantzean abian emaiten baginitu arazo mota horiei buruzko ikerketak.

Ikerketa horien mamia erraza litzateke definitzeko. Aita saindu batek ez ote du erran: «materia nobletu eginda ateratzen da fabrikatik, eta langileak aldiz zikinduta ateratzen dira».

Behin Marxek berak burutapen hori ber-bera adierazi zuen hitz are gogorragoetan. Honen iritzian, berrikuntza teknikoak egiten ahalegintzen diren guziek buruan finkatuta atxiki beharko lukete egia hau: gaurko fabrikazioan aurki litezkeen mota guzietako arazoetan, bada bat zeinaren soluzionatzea urgenteena den, lanaren dorpetasuna da; horregatik  ez da hasteko deus egin behar lanaren dorpetasuna areagotuko duenik, aitzitik dena egin beharra dago arintzeko. Aurrerantzean, pentsakera hau obligazio profesionalaren sentimentuaren parte izan behar da, eta industrian erantzukizunak dituen nornahiren ohore profesionalaren parte izan behar luke.

Pentsamoldea hau kontzientzia unibertsalean sarraraztea izan beharko litzateke, langile-sindikatuen betekizun funtsezkoetarik bat, bederen oraindik horretaz gai balira.

Langileriaren errogabetasuna VI Langileriaren errogabetasuna VI Langileriaren errogabetasuna VI