Lauburua ikur enigmatikoa –

Lauburuaren jatorria zein ez da argia, baina euskal ikur adierazgarrienetako dela ez du inork zalantzan jartzen. Euskal idiosinkrasia eta nortasunaren adierazletzat har dezakegu.

Gaur egun Iparralden Hegoaldean baino presentzia handiagoa du. Hirietan, negozioetan, kaleetan… oso presente dago. Turismorako produktu ere bihurtu da nolabait. Enpresa askok txertatzen dituzte bere produktuetan, adibidez:

Hegoaldean ageriagoa da herri txikietan. Ikusgai dago ikurriñetan, baserrietan, jatetxeetan, hilerrietan, eskeletan, besteak beste. Alderdi abertzaleek gehiago erabiltzen dute, alegia, EAJ-PNV eta EH BILDUk. Hala ere, Euskal Herri osoan edonork eramaten du euskal nortasunarekin identifikatzen bada. Edo euskaldun bat ezagutzen baduzu eta euskaldun horrek Lauburu bat oparitu badizu lepoko moduan. Edo agian, oroigarri bezala diru-zorroan, pegatina batean, giltzetakoan eta abar.

Lauburuaren garrantzia datorkio herri nortasunaren eraikitzaile moduan. Hau da, gaur egungo mundu globalizatuan, non enpresen logotipoak eta modak globalak diren, Lauburuak tokiko identitateari eusten dio eta herri bat ordezkatzen du. Herri oso zehatz bat; Euskal Herria, baina guztiz soberanoa ez den herri bat.

Hala ere, jakin behar da Lauburua beste ikur mota batzuen taldekoa dela. Esvastica edo cuatrisquel motatakoa da, hau da, 4 alde dituena eta gurutze itxurakoa. Herri zeltetan sinbolo antzekoak erabili izan dituzte, nahiz eta batzuen presentzia gaur egun nahiko galdu den, Lauburuak oraindik mantendu den bitartean.

Esvastica, gizartean, naziekin lotzen da. Baina errealitatean naziek ez zuten asmatu, baizik eta antzinako kulturetatik jaso zuten, diotenaren arabera, Indiatik. Hortaz, Lauburua harro erabiltzen da eta inork ez du erlaziorik egiten nazien ideologia totalitarioarekin.

Zer esan nahi du lau besoko gurutzeak?

Lauburu edo euskal gurutzea antzinako sinbolo mitologiko bat da, astro erregea irudikatzen duena, eguzki bera. Mugimenduan dagoen izar edo helize itxura du. Lauburua nahiko arrunta da Europako mitologian, eta batez ere zelten tradizioekin lotzen da. Eguzkiak iluntasuna uxatzen duenez , Lauburua iragarpen ona da. Horregatik, euskal etxe eta baserri askok sarrerako ateen gainean eramaten dute, harriz zizelkatuta. Bitxigintzan ere erabiltzen da, ateak, armairuak, kutxak, hilarriak apaintzeko, eta, gaur egun, diseinu grafikoetan, arropetan eta tatuajeetan.

Zer esanahi du euskal gurutzeak?

Lauburua, «Euskal Gurutzea» izenez ere ezaguna, antzinako sinboloa da. Bere batasuna, kultura eta nortasuna irudikatzen ditu eta zeltekin oso lotuta dago, batez ere galiziarrekin, baina antzinako hainbat herrik ere erabili izan dute, Europatik Asiaraino. Bere esanahia astro erregearen, eguzkiaren eta irudikatzen duen guztiaren irudikapen mitologikoa da: argia, barruko indarra edo boterea, bizi-energia, oreka eta egonkortasuna.

Batzuek 4 elementuekin lotzen dute: lurra, sua, eguzkia eta airea. Baina azaldu bezala, inork ezin du %100 ziurtatu. Teoria ezberdinak daude eta misterioak misterio izaten jarraituko du.

Lauburua ikur enigmatikoa Lauburua ikur enigmatikoa