Nafar hizkuntzaren kartografia aldatzeko ordua da? – 

Lingua Vasconum Primittiae-ren sorterrian, Nafar Erreinu Zaharrean hain zuzen ere, euskararen egoera kezkagarria da oso, zeren Nafarroa Oinez-en oihartzun mediatikoaz gain, errealitate gordinak frogatzen du Nafarroan euskararen hedapena geldialdirantz doala, azken hamabost urteotan gorakada ñimiño bat gertatu bada ere.

Denontzat ezaguna da UPNko gobernuek euskararekiko izaniko jarrera, behin eta berriz euskararen kontrako legeak ematen, beharrezkoak diren diru-laguntzak murrizten eta epaitegiek gobernuaren kontra emandako epaiak aintzat hartu gabe, hots, bere legetasuna bete gabe.

Gainera, UPNk 1986an ezarritako Vascuencearen legeak indarrean mantentzen zuen zonifikazio linguistikoari eustearen alde egin dute behin eta berriz Nafarroako parlamentuan gehiengo absolutua duten alderdiek, UPN eta PSN. Hala ere, 2010eko otsaileko 18an Euskararen Foru-Legearen aldaketa bakarra onartu zen, eta haren bidez, Iruñea hegoaldeko hainbat udal (Galar, Belaskoain eta Aranguren) Eremu Mistora pasa ziren, baina berriki, PSNk eta NavarraSumak Mañeruren eskaera baztertu egin zuten.

Horrela, bai UPNk eta bai PSNk zonifikazio linguistikoari eustea defendatu dute orain arte, Nafarroako aniztasunarekiko errespetuaren berme gisa, Euskal Herrian Euskararen 10/1982 Oinarrizko Legearekin aplikatutako eredu uniformista baztertuz eta egungo euskararen kartografia aldatzeko borondate politikorik gabe.

Aurrekari hori kontuan izanda, zonifikazio linguistikoaren aldaketa berria erdiesteko momentu aproposa izango litzatekeela ondorioztatzen da, Nafarroako eremu linguistikoen gaurko kartografia birdiseinatuz eta D ereduko ikastetxeen mapa erradiala hedatuz.

Tamalez, Administrazio euskararen erabilera arautuko duen Nafarroako Gobernuak Foru Dekretu berrian Eremu ez-euskaldunetako euskararen balorazioa desagertuko da. Honi, D ereduan matrikulak gutxitzea eta PSNren eta Nafarroako Suma ingelesaren aldeko konpromiso tinkoa lotzen bazaio, ortzimuga zalantzagarri bat ematen du euskararentzako.

Hori dela eta, euskararen aldeko mobilizazio orokorraren aldarrikapena premiazkoa da, zeren gauzak aldatzen ez badira, epe ertainera euskararen kartografia txikituko da, foru lurraldean barreiaturik dauden uhartetxo ideologiko edo sentimentaletan eta Nafarroako ipar-mendebaldeko eta ekialdeko ohiko zokoetan preso geratuz.

…

Germán Gorraiz – Analista

Nafar hizkuntzaren kartografia aldatzeko ordua da?