Mundua aldatzea izanik helburua, Maiatzaren Lehenean hasi behar zen foroa, nola ez, langileen nazioarteko egunean. Zer egun hoberik foroari hasiera emateko Maiatzaren Lehena baino? Egun horretan bizitzeko eta lan egiteko beste modu bat aldarrikatzen baita, lan-esplotazioaren, prekaritatearen eta gizarte- eta genero-desberdintasunaren abolizioa aldarrikatzen den eguna baita.

Oso hunkigarria izan zen Maiatzaren Lehena. Guk sindikatu independenteen, konfrontaziokoen eta borrokalarien martxan parte hartu genuen. Nola ez, manifestazioa Iraultza plazatik abiatu zen. Mexikoko sindikalismo independenteak gaur egun egiten duen borroka nagusietako bat sindikatu sistemikoak eta Gobernuak babestutakoak aurrez aurre jartzea da, “sindikatu charroak” (Mexikon deitzen dieten bezala). Azken sindikatu hauek urteak daramatzate ustelkeria kasuen atzean, enpresen diru-kopuru izugarriak jasoz murrizketa neurriak onartzearen truke, eta borroka egin nahi duten langileei beldurra sartuz. Zoritxarrez, Euskal Herrian ere baditugu halakoak eta “badakigu nortzuk diren”, Bizardunen kantak dioen bezala.

Sindikatu independenteen martxan milaka pertsonak desfilatu zuen Mexiko Hiriko kale nagusietan zehar, askotariko aldarrikapenekin, lanekoak eta sozialak; lurraren defentsa, elektrizitaterako eskubidea, pentsioa izateko eskubidea, plataforma digitaletako langileentzako lan-baldintza duinak eskatuz eta nola ez, sektore klasikoen aldarrikapenak (irakasleak, osasun-langileak, argiketariak eta abar).

Martxa Zokaloan amaitu zen, Lehendakaritzaren Etxea dagoen tokian, eta euren aldarrikapenak eta borrokak goratu zituzten sindikatu- eta gizarte-arloko hainbat buruzagiren mitinei bide eman zien. Horren ondoren, Munduko Gizarte Foroa inauguratu zen.

Foroa hainbat mugimendu sozial eta sindikalek beren aldarrikapenak, garaipenak eta bizipenak azaltzen dituzten gunea da, hiriko hainbat tokitan egiten diren mintegi eta hitzaldien bidez. Guk Zor Ilegimoaren Abolizioaren aldeko Foroan parte hartu dugu, SMEren egoitzan (Mexikoko Elektrizisten Sindikatua), lan-erreformei eta askatasun sindikala, Emakumeak eta ekonomia informala eta Mendebaldeko Saharako hitzaldietan parte hartu dugu Meatzaritzaren Jauregian eta Mexiko Hiriko Museoan etxebizitzari buruzkoan. Izan ere, bi aldiz aktiboki parte hartu genuen gure esperientziak kontatuz, bai zor ez-legitimoarenean (Janire Landaluze), bai Emakumeak eta ekonomia informalarenean (Leire Gallego).

CADTMko mintegian Eric Toussaint izan zen, ELAren kolaboratzaile eta lankidea, urteetan egindako lana azaltzen. Gogorarazi zigun herrialdeek duten zor publikoa hazten ari dela urtero, ito egiten dituela beren herriak, eta kasu askotan jasanezina edo ordainezina dela, eta, gainera, legez kanpokoa ere badela kasu batzuetan, zor hori sortu den moduaren arabera. Zorra kasu bakoitzean ikuskatu behar da, eta eten edo deuseztatu egin behar da, gero eta pobretuago dauden herrialdeetan gizarte-gastuan inbertitzea eragozten badu. Adibide positiboak ditugu, non herrialdeek zorra etetea lortu duten edo zati bat barkatzea ere lortu duten, adibidez, El Ekuadorren Correa presidentearekin, 2008an, edo Argentinan, 2001ean. 2021aren amaieran Sri Lankak bere zorra aldi baterako etetea lortu du, ordaintzea jasangaitza delako. Ateratzen dugun ondorioa da oligarkiek zorra erabiltzen dutela herriak menpean izateko, baina Latinoamerikan sareak ehuntzen eta gai horren inguruko borrokak eratzen ari dira. Stiglitz, ekonomia nobelak, esan zuen bezala, “ordainketa eteteak susperraldi ekonomikoaren hasiera ahalbidetzen du”.

Emakumeak eta ekonomia informala mintegian egiaztatu dugu emakumeak planetan zehar jasaten duen indarkeria, indarkeria mota ugari; fisikoa, sexuala, ekonomikoa, lanekoa… Honduras, El Salvador edo Tunisia bezalako herrialdeetan ekonomia informala % 86, % 70 eta % 44ra iristen da, hurrenez hurren. Gizonek ere osatzen dute ekonomia informal hori, baina emakumeei eragiten die neurri handiagoan, eta, gainera, beren familiez arduratzen dira, adibidez, beren haurrekin ondoan lan egiten duten emakume saltzaileak, ez baitute haiek uzteko lanaldi osoko eskolarik… edozein indarkeria motaren beldurpean. Mexikoko Martha lankideak AMLO presidentea (Andres Manuel Lopez Obrador) salatu zuen pandemiaren garaian programa sozial guztiak kendu zituelako.

Etxebizitzaren gaiari dagokionez, interes handikoa izan zen etxebizitza-maizterren sindikatuko Carme Arcarazo lankideak kontatutakoa, zeinak Kataluniako etxebizitzaren egoera azaldu baitzuen (5 urtetan bikoiztutako alokairu-prezioak, etab.), baita alternatibak aurkeztu ere. Kasu honetan alternatiba ekonomikoki independentea den sindikatu bat da, 3.000 afiliatu dituena eta Blackstone edo Goldman Sacks bezalako funts putre edo inbertsio handiei aurre egiteko gogoa duena. 2019an kontratuen iraupena luzatzea lortu zuten, eta 2020an alokairuen erregulazioa. Hala ere, geroago, PSOEk eta PPk Etxebizitza Katalanari buruzko Legearen aurka egin zuten Konstituzionalean, eta azken horrek legearen nulitatea adierazi zuen, eskumen-arrazoiengatik. Beste behin ere, egiaztatu da Espainiatik datorren prekaritatearen aurrean subiranotasun handiagoa behar dugula. Carmek esan zuen bezala, “burbuila ziztatu egin daiteke antolatzen bagara”.

Azkenik, RADSeko (Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoa) kideek Mendebaldeko Saharako giza eskubideei buruz eman zuten hitzaldira joan ginen. Saharar herriaren aurkako gerra krimenek jarraitzen dutela azaldu zuten, atxiloketa arbitrarioak, torturak eta hilketak ere bere egunerokotasunaren parte baitira. Hori guztia bere aberastasun natural handiengatik, hala nola fosfatoa, eguzki-energia edo eolikoa.

Foroari buruzko askoz gauza gehiago konta litezke; jakina, herrialde askotako militanteekin partekatu ditugu esperientziak, eta ikasi dugu nola antolatzen diren borrokak gurearen oso bestelako testuinguruetan. Hala ere, errealitateak oso desberdinak direla jakinda, puntu komun ugari daude sareak ehuntzeko, gero ikasteko. ELAk bere sigletan daraman `alkartasuna´ hitza mundu osoko langileriari aplikatu behar zaio.

Gora munduko langileria!

Munduko Foro Soziala, munduko langileria saretzeko espazioa Munduko Foro Soziala, munduko langileria saretzeko espazioa Munduko Foro Soziala, munduko langileria saretzeko espazioa Munduko Foro Soziala, munduko langileria saretzeko espazioa