Itsas Museoa Fundazioak 25 urte –

Bilboko Itsasadarra Itsas Museoa Fundazioa 1996ko maiatzaren 31n eratu zen, duela 25 urte. Merkataritza, Industria eta Nabigazio Ganberan izan zen, Bilboko notario Jose Maria Arriola Arana jaunak egiletsitako eta Bilboko eta Bizkaiko sozietate zibileko 50 pertsonak baino gehiagok sinatutako eskrituraren bidez.

1983an, Adiskideen Elkarte bat sortu zenean, itsas museo baten sorrera bultzatu nahi izan zen, baina 1996ra arte ez zen proiektua aurrera atera, hau da, gizarte zibilak, zenbait enpresak –itsasadarretik jasotakoaren zati txiki bat itzuli nahi zutenak– eta erakundeek bat egin zuten arte.

Jatorriz, fundazio pribatua eta irabazi-asmorik gabea da, eta itsasadarreko, Bilboko portuko eta Bizkaiko itsas jarduerak historian zehar metatutako kultura-ondarearen ikerketa, kontserbazioa eta zabalkundea sustatzeko helburuarekin lan egiten du.

Fundazioaren sortze aktak honakoa jasotzen du: «Errealitate historiko ukaezin batek erakusten du Bilbo portua izan zela hiribildua izan baino lehen, eta hori bat dator itsasoarekin lotutako jarduerak Euskal Herriaren berezko bizimodua izan ziren tradizioarekin. Arrantza, Ternua eta Groenlandiara doazen norabide aitzindariekin, ondorengo beste zereginen aurrekaria da, hala nola, ontzigintza eta merkataritza-itsasketa kasu. Gure portuak, Bilbo buru dela –Rafael Ossa Echabururen hitzetan–, esparru naturala dira, non merkatarien eta ontzi-ustiatzaileen demokrazia batek, beste itsas mugape batzuen eredu izan ziren ordenantzak dituzten erakundeek gidatuta, enpresa-gaitasunaren, antolaketaren, ekimenaren eta iraunkortasunaren eredu ematen duen, jarrera unibertsalarekin, aurrerapen partekatuaren korronteei irekita. Testuinguru horretan, Bilboko itsasadarra oparotasun eta ospe handiko istorio baten protagonista eta lekuko izan zen, mende honetako 70-80ko hamarkadetako krisialditik aurrera eten zena. Baina historia hor dago, eta gure memoria kolektiboaren parte iraunkorra izan dadin, datozen belaunaldientzako proiekzioarekin, Bilboko Itsasadarra Itsas Museoa Fundazioa sortu da».

Beraz, Fundazioaren Jarduketaren lehenengo programa egin zenetik argi geratzen da helburu nagusia zela museoa Euskaldunako dike lehorretan eta alboko lurretan kokatuko zela bermatzea. Patrick de la Sotak, “La ría una razón de ser” katalogoaren hitzaurrean, 1998an San Nikolasen egindako erakusketan, kokapen hori “helburu nagusi” gisa aipatzen du, eta Juan Jose Alonsok, bere Patronatuko lehen idazkariak, partekatzen du irizpide hori, honako hau dioenean: «Hasiera-hasieratik argi egon zen museoa Euskaldunako dike lehorren eremuan kokatu beharko litzatekeela. Olabeaga itsas historiaz beteta zegoen. Itsasontzirik sakonenak deskargatzen ari ziren han. Kalafateen lekua izan zen beti, eta dike lehorrak ehun urtekoak ziren. Hiru dike horiek XX. mendeko Bilbo industrial eta ontzigintzatik bizirik iraun duten espazio bakanetako bat dira». Ideia hori bera berresten du Teresa Querejazuk “Historia Viva” argitalpen-artikuluan.

Azaroan museoak 18 urte beteko ditu 2003an ateak ireki zituenetik, eta adin-nagusitasunera iritsiko da, Bilboko eta Bizkaiko itsas kultura eta ondarearen erreferente gisa. Harrezkero, museoa etengabe hazi da, pieza berriak gehitu dizkio bildumari, aldi baterako ehun erakusketa baino gehiago egin ditu, 60 ontziren baino gehiagoren atrakalekua hartu du, makina bat hitzaldi, argitalpen eta tailer antolatu ditu, eta itsas posizionamendua indartu du, munduarekin, Bizkaiko golkoarekin, kostarekin eta itsasoarekin bat eginez, Bilboko itsasadarraren bitartez.

Itsas Museoa Fundazioak 25 urte