Hitzik ederrena
Atzoko sarrera fobikoa ikusirik, baten batek pentsa dezake ozpinez garraztutako amuarrainak garela hemen, baina eztia ere maite dugu: zein da euskarak daukan hitzik edo esamolderik ederrena? Niri kulunkan gustatzen zait asko, eta langarra, eta zizarea, eta lilia, eta …
Hitzik ederrenak nire ustez: kuttuna, laztana (maitea azepzioan), ipurtargia, izarra, tximista, pottotta (hitzak berak goxotasuna adierazten du; ez dago Euskaltzaindiaren hiztegian)…
Esamolde edo antzekoak:
maitte-maitte egin, pott egin (pott eginda gelditu),
hori eta horrenbestez = así como así, tan fácilmente
oinezkorik nahi ez eta zaldizkorik etorri ez
AUSKALO!
enborra, lurrina, izkiriatu, txotxolo, malko,irria,orlegia…
eztarta
irun (ad.)
ezkaratza
aiko!
gaulendia
begiak epeldu
ba ote ederragorik?
Asko dira, baina hona bat:
Anpolaiak…
“oh, lonesome me”.
Irratian
gogoa jartzen dit
garai haietan.
Non anpoloiak
eta herdoilak.
Amodioa,
behebarruetan.
Amodioa
eta herdoilak.
Ia egunsentia da
eta ni naiz ahitua.
Ni naiz ahitua.
Ni naiz ahitua.
“Auskalo” niri ere ederrenetarikoa iruditzen zait gure hizkuntza. Ona, taper.
Nire proposamenak: Urmael, aratz, laino.
Bai, justu hori adierazi nahi genuen: guretzat, eztabaida txiki baten ondoan, AUSKALO dela euskarazko hitzik ederrena edo ederrenetarik, behintzat.
Ez dakigu ongi ulertu ote den.
Txerrenek arrazoi du gero: Urmael ere polita da, Urmael Iszaiz.
Sekula-belarra
Alabatxi
Apatx egin
Kakola
Potorra (itsas txoria)
Iñigo, zuretzat zer da kakola?
Bazkaldu. Hori da ederrena.
Bazkaldu. Hori da ederrena.
Bazkaldu. Hori da ederrena.
ur
lur
su
eta baita ere “nor” hitzaren deklinazio osoa (“inor” eta bere deklinazioak barne direla).
Oso bakarrik daude zuen harribitxi horiek guztiak. Elkarren lagun (edo etsai) egiteak edertzen ditu hitzak. Idazle gisa, beti izango diot inbidia handia Karlos Linazasorori, ez 24.000 euroko saria irabazi duelako, bere liburu baten izenburuagatik baizik: “Euriaren eskuak”.
Hauek izan litezke nireak:
Firua, ur, lur, zu, laia, laztana, mamala, tatala, erdu, errime, erreka, erantadu, eupatza, soraio, Istiña, Brinkola…
Gaztelaniaz egin zuten duela zenbait honelako zer edo zer, hemen: http://diezpalabras.blogspot.com/
Atsotitzetan, agian: “Inurriari harraio” eta bereziki mundu honetan ikas litekeen guztia laburbiltzen duenez: “Ugatzetan edana zerraldoetan isuri”.
Liburu batean ikasitako hitza da “kakola”. Gatuzain argitaletxearen liburu batean irakurri nuen lehen aldiz. Untxi bat deskribatzen ari zela, “belarri kakola” zuela zioen egileak (itzultzaileak). “Okertua”, “kakotua” edo halako zerbait da, “kako” hitzetik eratorria inondik ere. Ahaire miragarria du: ka(ra)kola, kak(a)ola, karameloa, xaramela…
tril,
tril egin.
Ixil, itsaso, xuxurla
orbela
muxua
larrua jo
erabili
ilargi
beinke
belar
su
ubel, goibel, abaro, deslai, sosegu, sutsu, pausatu, aztoratu, aldarte, arrats, irribarre, erreka, eder, kuttun (tt horrek ere asko edertzen ditu hitzak), potto, ttonttor, txipristin, itsastxori, txoro haize…
Dastamenarekin erlazionaturikoak: gozoa, gazia, geza, garratza, mikatza, mingotsa, mina, …
Ukan, Fite, Dzanga, guatze,atzendu, aitzina, leixa, ihintza..
patu jarri laga utzi..
mina hitza ere ederra iruditzen zait, zerbaiten edo zerbaitekiko falta edo adierazteko (herrimina, maitemina..) Galegeraz “morriña” hitzakin adieraziko luketena.
neure, arnasa, kuttuna, kalea, txo, akabatuta, galtzarbe, maitasun.
baina guzti-guztien gainetik: JENTILAJE.
“Kukurrust” (toponimoa)
Parkatu ez dut aipatu aurreko iruzkinean, baia Kukurrust toponimo deustuarra da.
ttuttulu, zirringil (ganorarik gabeko pertsona)
auzomotojorik (harroturik, haurrak elurra egin aurretik esate baterako)
pinpilingorri, toxagorri (mutil edo neska gaztetxoa, nerabea. Mukizuren parekoak)
etro (gehiegikeriazalea, batez ere jan eta edan kontuetan)
kinkifut e(g)in (lehertu arte jan edo edan. Gustuko den zerbaitekin ase)
elo (gogoko den zerbait probatu behinik behin)
onguramin, txirrinta (gurari handia, “antojo”)
ikurka-makurka (sigi-saga, “en zig-zag”)
ttilin-bulun (kulunkari)
Putterri (putre-harri), Pottozulo (putzu-zulo), Urbijotzendenzui (ur bik jotzen duen zubi) toponimoak
Hitz hauek guztiak Sakanakoak dira, Etxarri Aranazkoak ia guztiak.
Nik aukeratu dudan hitza ez da goxoa ahoskeran eta ez du loturarik sentimenduekin. Hala ere, lehenengoz entzun nuenean (eta joan da denbora) barruan halako zer bat sortu zidan eta harrezkero hitzik gozoena eta sentimentalena balitz legez gogoratzen edo erabiltzen dut. ‘Sautrela’ programako anuntzio batean entzun nuen lehenengoz (eta sarritan) Unai Elorriagaren ahotik. Oraindik gogoan dut: “ez da autopista, ez da bidea, estarta da, sastrako artetik doana…”, zioen gorputzarekin sasiak alboratzeko keinua eginez. Esana dago, bada: ‘estarta’ da hitza. Zergatik gustatzen ote zait hainbeste hitz hori! Auskalo.