Krutwig publicoqui
Krutwig publicoqui –
Hemen Federico Krutwig, Alemanian, ni mundurat ethor nendin baino lehenxeago. 61 urthe ditut nic orain.
Lehengo aldiz publicaturic’ photo hau opharitzen derauçuet. Berac eguina da photoa. Harrigarria bada ere, berac eguin çuen truccottoren bat erabiliric. Krutwig bethi liburuei emana, itsatsiric, maiteminduric… bere ikassiac oro guerorat guri opharitzecotz, euscaldun eta naffar icena luce, arrotz eta urrun gueratzen çaicunoi.
Eta hemen:
Longlong Krutwig-Sagredo, Federicoren biloba, Chandra semearen semea. Erdichinesa, bai!
Chandra Krutwig-Sagredo, sinologoa.
Viva Krutwigtarrac!
publico Lç
publicoqui Lç
publicano Lç
publicista
publicitate
publicatu Lç
publicable = publicagarri
impublicable = publicaecin
publicatione
publicatore = publicatzaile
publicaçale Lç = publicatzaile
publicatzaile
republicatu
republicatione
publificatu
publificatione
…
republica = res publica (gauça publicoa)
republicano
republicar
republicaçale
republicaçaletassun
republicanismo
republicanista
…
Back to Leiçarraga!
Back to normality!
pur = puro = puru
purqui = puroqui = puruqui
puressa = pureça
purismo
neopurismo
neopurista
ultrapurismo
ultrapurista
purista
purtassun = purotassun = purutassun
puritate
puritano
puritanismo
puritanista
puritanico
purificatu
purificatione
purificatore = purificatzaile
appuratu
appuramentu = appuramendu
appuro
depuratu
depurable = depuragarri
depuratione
depurativo
depuratore
depuratorio
depuradora
impur = impuro = impuru
impuressa = impureça
impurificatu
impurificatione
impuritate
purgatu
purgante = purgant
purga
purgatione
purgativo
purgatore = purgatzaile
purgatorio
compurgatu
compurgatione
compurgatore = compurgatzaile
expurgatu
expurgatione
expurgatore = expurgatzaile
inexpurgatu
…
*rancitu = rancidotu
rancido
Gaztelaniaz: rancio
rancidotu = rancidatu
ranciatu = rancidatu
rancio = rancido
rancidatu
rancidoqui
ranciditate
rancidotassun
rancidificatione
rancore Lç
*errencore = rencore
rencore = rancore
rancoroso = rancoros
…
Susmoa dut, Josu, zure sarrerak (kasu honetan Krutwigtarren argazkiak) aitzakia baizik ez direla oharkabeko irakurlea erakarri eta zure kalaka amaigabeaz bonbardatzen jarraitzeko. Espaineraz pentsatua eta haren subsidiaro den zure idiolektoari hauspoa emateko, alegia.
Oker çaude guztiz çure eritzi guztietan.
Osso rancidoa /rantzidoa/ çara, eta rancorez bethea, guero!
Josu, arrazoia eman ez didazu bada! Beharrik erdaraz neu ere sendo bainauzu, bertzela ez nizun pitorik ulertuko!
Espaineraz pentsatutako Josuren idiolekto euskañolean:
“Osso rancidoa /rantzidoa/ çara (Kabe da)”
Euskaraz, polisemia bereizita:
“Arrunt/hagitz/arraio a) ozpindua/pozoitua/ipurterrea/kakerrea/erretxina edo b) gordina/zakarra da Kabe”
Eleketari jostagarria iduri duzu espaineraz, adierazkorra eta ixuri ederrekoa. Bejondeizula!
Bi hitz international dira. Beraz, naffarrerazcoac:
rancido
en: rancid
fr: rance
es: rancio
rancore
en: rancor
fr: rancune
es: rencor
Nafarreraz ez da “rantzio” erraten, Josuren idiolekto euskañolean bakarrik. Euskara ez da interlingua bezalako kabinete hizkuntza.
Orotaricoan
errantzio.
ranzio. Vino rancio.
Eta nai noz erautsan bizkotxoa jaten, / Baita errantzioa. txurku txurku edaten. AB AmaE 249. Atzo arraintzalea ranziori keinuka, egun arrain saldurik ranziori musuka. Iratz in Alzola Atalak 120.
Naffarrerari dagoquio lexico international guztia, Leiçarragaren garaian beçala.
Konforme, zera aldatuta: “Josuren ideolekto euskañolari dagoquio lexico international guztia, Leiçarragaren garaian beçala.”
Aldea hau da: Leizarragak ez zekien nola euskaratu gauzak bertze molde batera, edo ez zioten uzten. Zu, berriz, XXI. mendeko amisha zara.
Leiçarraga euscal naffar independent eta librea içan cen.
rancore erabili çuen beçala, rancido ere erabili luque, behar ukan balu.
Leizarraga bera ez zen solastatzen euskaratzen zuen bezala, ez bera eta ez bertze inor zu euskarara etorri arte. Harek bide bat ireki nahi zuen euskararako, eta testamentua itzultzerakoan hitzez-hitzezkotasun zorretzenera makurtu zen, garaiko bertze hainbat hizkuntzatan ohitura zen bezala. Bide horrek eragina izan zezakeen euskararen bilakabidean, baina, arrazoiak arrazaoi, ez du izan. Leizarragarengandik badugu zer ikasirik eta zer gozaturik, eta nik neronek ere gustura egiten dizkiot kukuak noizean behin (Axularri maizago, konparazionerik ez!). Zoritxarrez, harengandik zu gehien erakartzen zaituzten aleak (latinaren menpeko hitz aukera eta joskera) interesik gutxienekoak dira: haren bertze ezaugarri erranguratsu batzuetara hartaratu behar zenuke soa, gainazalari atxiki beharrean. Behatzak ilargira erakusten duelarik, tontoloak behatzari begiratzen dio.
Kabe,
Maleducatu hutsa içaiteaz gainera, oraino ez duçu questione bakar bat dudatan jarri.
Niri Leiçarragarenic dena çait interessatzen. 1500 ordu dedicatu derauzquiot berreditatzeari. Eta millaca batzuc sacon aztercerat.
Çure commentarioac toleratu ditut, baina behin baino guehiagotan passatu çait burutic çureac oro eçabatzea nire postetaric.
Hemen eta aitzinekoetan neure desadostasunak azaldu dizkizut, baina zuk, horiei erantzun beharrean, nahiago izan duzu kontsignekin edo harira ez datozen hitz parrastekin erantzun.
Hauek dira, laburbiliduz, neure kritikak:
i) Leizarragaren eta haren idazkeraren testu-inguruari muzin egiten diozu nahita.
ii) Ez dago inon dokumentatua Leizarragaren idazkera inoiz eredu mintzatua izan denik.
iii) Hizkuntza baten dimentsio sozialak eskapo egiten dizu.
iv) Funtsean euskara subsidiarioa da zurea, auzo erderen lexikoa (eta are hainbat joskera atal!) bere egin dituena.
Kontrako iritziak ez badituzu gustuko, ez idatzi postik blog batean.
Kabe,
Dioçu:
“Hemen eta aitzinekoetan neure desadostasunak azaldu dizkizut, baina zuk, horiei erantzun beharrean, nahiago izan duzu kontsignekin edo harira ez datozen hitz parrastekin erantzun.”
Çure desadostassunec eguin naute molestatu. Hitz parrastequin ez dut erançun. Neuc hitz familia international guztiac plaçaratu nahi ditut hemen, orain arte nehorc ere eguin ez duelacotz.
Dioçu:
“i) Leizarragaren eta haren idazkeraren testu-inguruari muzin egiten diozu nahita”
Neuc Leiçarraga eta haren obrac bethe bethean respectatzen ditut.
Dioçu:
“ii) Ez dago inon dokumentatua Leizarragaren idazkera inoiz eredu mintzatua izan denik.”
Leiçarragaren obrac etcheetan ocenqui iracurcecoac ciren, calvinisten artean. Idatzizco litteratur hizcunça cen naffar libre guztiei çucendua. Idatzi beçala minçatzecoa gendea alphabetatu ahala. Hurrengo mendearen hassieran euscaldunec iracurcen cequiten Materrac jaquinarazten deraucunez.
Dioçu:
“iii) Hizkuntza baten dimentsio sozialak eskapo egiten dizu.”
Ez dut uste. Ume ttipien maisua içan naiz 40 bat urthetan.
Dioçu:
“iv) Funtsean euskara subsidiarioa da zurea, auzo erderen lexikoa (eta are hainbat joskera atal!) bere egin dituena.”
Ez dut uste ençun derautaçunic hitzeguiten.
Dioçu:
“Kontrako iritziak ez badituzu gustuko, ez idatzi postik blog batean.”
Ez, ez badira gaur eguin dituçunac beçain arguiac
Nic ez duquet onqui ulercen cergatic condamnatzen den horremberce calvinismoa. Leiçarragaren eta Johana III.ren aurca calvinismoa aiphatzen da bethi. Ceren haien asmoa calvinismoa eçarcea bait cen. Eta? Compara badeçagu calvinista bat eta catholico bat, bata da normala eta bercea subnormala. Ez da hau asmo charrez errana. Catholicoequin ez dago problemaric subnormal haiençat. Problema dateque haiençacotz calvinismoa, Naffarroa independentea, euscal Statu normal bat.
Subnormaletaz asqui nazcatuta gaude asco. Laister berce registro batzuc erabilico ditugu. Berce phase batean sartu gara. Euskaltzaindiac bere buruaz berce eguin du. Tollerancia maila guciac gaindituac dira. Bucatzen ari da cachondeoa. Ikussico dugu laister certan bilhacatuco den hau.
“Nic ez duquet onqui ulercen cergatic condamnatzen den horremberce calvinismoa. Leiçarragaren eta Johana III.ren aurca calvinismoa aiphatzen da bethi.”
Korolario hori atera baduzu nere iruzkinak irakurri ondotik, zure hurrengo ateraldiak ez aipatzearren, biotako bat: edo umore-sen arrunt xelebrea da zeurea edo lobotomia egin zizuten egunean puska sobera handia kendu zizun medikuak.
Ene Kabe,
Lobotomiarena osso ona!
Alexandre