Independentziarako arrazoiak?
Bada galdera bat, sarritan entzun izan dudana lagunarteko eztabaidetan eta baita foro askoz formalagoetan ere: zertarako nahi dugu independentzia?
Galdera berak tranpa du nire ustez, ez baitiogu inolako azalpen edo argumentaziorik zor inori. Aske izateko eskubidea dugu, berez. Horrexegatik iruditzen zait arriskutsua independentziarako argudio bila ibili beharra. Zein argudio dituzte españolek, frantsesek edo argentinarrek aske izateko? Aske dira, edo hori askotxo esatea balitz, estatu bat dute, kitto. Inork ez die galdetzen ia zertarako nahi duten estatu hori. Guk ere beraz ez dugu motiborik behar, askatasuna dagokigun berezko eskubide bat da, inork ez du ezer esateko gai horren inguruan.
Sarritan entzun izan dudan beste topiko arriskutsu bat, independentziari baldintzak jartzearena da.
“Independentzia kapitalismoaren mende jarraitzeko bada, ez dut nahi!”
“Independentzia bai, baina sozialismorik gabe inola ere ez!”
“Independentziaren alde egingo nuke, baina gizarte eredu jasangarri bat bultzatzekotan!”
“Ama lurraren txikizioarekin amaituko dela ez bada bermatzen ez da nire lehentasuna”.
Hauek eta antzeko leloak, izan feminismoarekin, izan euskararekin, izan antimilitarismoarekin, askotan entzun ditugu. Eta oso arriskutsuak direla deritzot. Gainera, eta arrazoi nagusia hori ez den arren, horrelakoei normalean kontrakoa galdetzen diet: España baino matxistagoa, kapitalistagoa, inperialistagoa, txikitzaileagoa, militarizatuagoa, edo etnizidagoa izan daitekeela uste duzu gure etorkizuneko estatua? Suitzak okupaturik bageundeke, tira! baina Espainia eta Frantzia egokitu zitzaizkigun…
Baina esan bezala hori ez zen arrazoi nagusia, ondorengo hau baizik: independentzia, askatasuna, ez da helburuen artean bigarren edo hirugarren mailan koka genezakeen zerbait. Oso ondo azaltzen dute honako testu labur bezain dotorean.
Besteak beste askatasuna “ezinbesteko baldintza sakratu bezala, arnasa hartzeko, gauzak ikusteko, ulertzeko, egiteko, eraikitzeko; erabakitzeko lehenengo baldintza bezala” aurkezten digute.
Eta hori gutxi balitz, amaierako esaldiak hankaz gora jartzen ditu alderdi eta eragile abertzale ia denek ahotan duten “marko demokratiko”-aren helburua:
“Independentziaren bidez soilik ezartzen da demokrazia, eta ez alderantziz”.
Lehenik independentzia, eta ondoren demokrazia.
Kasu honetan ez da betetzen umetan matematiketako eskoletan betirako iltzaturik utzi ziguten esaldi hura: “el orden de los factores no altera el producto”…
Independentziarako arrazoiak?
“Independentziaren bidez soilik ezartzen da demokrazia, eta ez alderantziz”
Lehenik eta behin, ea gauza berdinetaz hitz egiten gauden:
askatasuna = independentziaz ari gara hizketan ezta?
demokrazia = “herriak erabakitzen du”, ezta?
Hau horrela bada, ez nago ados. Independentziak soilik du zentzua herritarren gehiengo batek hala nahi badu. Agian eztabaida liteke prozesu horretan demokrazia zuzena (erreferenduma) edo ez-zuzena (ordezkarien bitartez) erabili behar den. Baina argi dagoena da askatasun prozesu horrek filosofia demokratiko bat izan behar duela oinarri.
Orain, kontua da prozesu demokratiko hori zein esparrutan eta zein modutan eraman behar den aurrera. Hori da koska nagusia, eta nik uste gaur egun gehiengo batek asumitu duela gaur egungo lurralde banaketaren errealitatetik abiatu behar dugula.
Gehiegi ez luzatzearren: lehenik independentzia (prozesu demokratiko baten baitan), eta ondoren antolamendu politiko bat aukera dezagun (errepublika sozialista, estatu tradizional kapitalista, komunista edo dela delakoa) baina beti ere sistema demokratiko baten baitan.
Beharbada, hitz batzuekin tematzen gara, eta duten esanahia katramilatzen zaigu. “Independentzia” gure erabakiak hartu eta gauzatzeko ahalmena dela esango nuke. Hori da, behintzat, nik neuk politikoki eskatzen dudana. Hori horrela bada, “demokrazia” esaten denean, gauza bera esaten dela iruditzen zait: gure erabakiak hartzeko eta gauzatzeko ahalmena. Puntu horretara iritsita (jarri nahi duzuen deitura), ez dut uste inork erabaki dezakeenik erabakirik ez hartzea; kontraesana da, bere horretan.
Ez nago ados erabat ados diozunarekin. Batez ere, independentzia babesteko kondizioen zilegitasun eza aipatzen duzunean. Errealitate bat da euskal gizartearen zati haundi batek arazo sozialak, eokonomikoak, klase-borroka etab… independentziarekin lotzen dituela. Independentziaren lorpena, sistemaren aldaketa radikal baterako oztopo bihurtu daiteke lehentasunezko helburua independentzia bada, eta hemen batzuk sistema kapitalistan jarraitzera daraman ezer ez gaude bultzatzeko prest, abizena aldatzea bihurtuko baita independentzia.
Horrek ez du esan nahi independentziaren aldeko joera baztertu behar denik, ez noski, eta uste dut aldaketarako bide ere izan litekeela. Baina sistema kapitalistan oinarrituz hasiko bada independentzia hori, demokratikotasunak, sexu-berdintasuna eta nahi duzun guzti hori ez da nahikoa izango sistema iraultzeko.
“(…) sistema kapitalistan oinarrituz hasiko bada independentzia hori, demokratikotasunak, sexu-berdintasuna eta nahi duzun guzti hori ez da nahikoa izango sistema iraultzeko”
Zure ideiarekin ados egon ninteke, baina ez det uste komeni duenik denbora guztian bi gauzak nahastea (independentzia – antolamendu politiko-ekonomikoa).
Independentzia lortzeko bidean, independentziaren alde dauden pertsona guztien babesa beharko da. Baita ere kapitalismoan oraindik ere sinisten duten pertsonena. Hasieratik hasiko bagara arazoak eta zatiketak jartzen (beti egiten dugun modura), ez dugu inoiz lortuko….
Ojo, ez dut esaten beste helburu horiek ahaztu behar denik. Are gehiago, hortan lanean egon gintezke jadanik nahiz eta independienteak ez izan eta badakigun aldez aurretik horrek muga eta oztopo batzuk jarriko dizkigula.
Adibide konkretuak jarrita: nik uste badela garaia EHBilduk eta EAJk independentziaren bidean indarrak batu ditzaten, nahiz eta beraien antolamendu proposamenak erabat ezberdinak izan).
Baina baldintzen kontuak tranpa du lagunok.
Independentzia, dependentzia eza da,
gure kasuan Espainia eta Frantziarekiko.
Alegia guk geuk hartzea gure erabakiak, guk hartzea pilotuaren jesarlekua. “Independentzia kapitalismoaren mende jarraitzeko bada, ez dut nahi!”, “Independentzia bai, baina sozialismorik gabe inola ere ez!”… Tira dependentzian eta kapitalismoaren menpe, sozialismorik gabe… nahiago?
Independentziak hurbildu besterik ez gaitu egiten, nahi ala ez, izan ere gu geu egiten gaitu, gure ekintzen erantzule bakar. Gure buruaren jabe.
Zorionak Ainhoa, gauza batzuekin erabat ados egon ez arren aitortzen dizut zure post bakoitzean eztabaida pizteko gaitasuna. Post interesgarriak beti, bide batez.
Nire ustez argumentazio horiek behar-beharrezkoak ditugu. Ez Espainia eta Frantzia konbentzitzeko, baizik eta Euskal Herrian gehiengoak sortzeko. Feministari sinestarazi behar zaio Euskal Herri independente batean eredu patriarkala gainditzea posible izango dela; euskaltzaleari, euskarak Euskal Herri independentea behar duela bizirauteko; langileari, Euskal Estatuak bere eskubideak kapitalaren interesen gainetik defendatuko direla. Eta abar. Alegia, arrazoi guztiak behar ditugu, Floren Aoizek zioen bezela besteen argudioak epaitu gabe, gehiengoak sortzeko. Gehiengo horiek artikulatzerakoan iritsiko gara zuk diozun puntu horretara: nahi dugu, gehiengoa gara, egin ditzagun beharrezkotzat jotzen ditugun urratsak. Baina egun, independentziaren aldekoak gutxiengo gara, eta horrela ezinezkoa da. Hortaz: independentzia demokraziaren bidez, herri demokratikoago bat sortzeko.
Aupa Jon.
Eskerrik asko, baina nik ez dut meriturik. Herri honek oraindik askatasun grina baduela erakusten dute (bere mailan) nire postetan sortzen diren eztabaidek.
Zure mezuaren mamiari helduz, jendea horrela konbentzitzea lortzen baduzu gure alde ekiteko, PRIMERAN! Zenbat eta jende gehiago erakarri gurera, HOBE! Niretzat baina, kontua ez da independentziarekin norberaren helburu partikularrak betetzeko aukera gehiago egongo diren edo ez. Hori baino gehiago da, aske izan arte ez gara GU! Beraz ez gara ez feminista, ez sozialista, ez anarkista, ez ezer! Aske garenean izango gara GU, eta orduan noski izan gintezke edozein gauza, baina ordurarte, menpeko garen bitartean, ezin dugu ezer erabaki, izan gaitezke español eta ezkertiar, frantses eta feminista, edo español eta frantses matxista eskuindar. Baina inoiz ez guk hala erabakita, inposatuta baizik.
Artikuluko estekan ezin hobeki azaltzen dute hau:
“Askatasuna aspaldi galdu zutenek, aldiz, azken helmuga dela uste dute, egiazki zertarako balio duen ere ez dakitena, kondaira bilakatutako mito bat.
Behin entzun nuen, eta guztiz ulertu ere, askatasuna bitartekoa dela, ezinbesteko bitarteko bat, begiak ikusteko diren bezala. Askatasuna ez da gailurra ez eta erabakitako edo erabaki beharreko egoera bat, baizik eta naturalki eman zaiguna izaki bizidun bezala, norbanako bezala, herri bezala, norberaren gaitasunaren arabera garatu ahal izateko… jabetasunez.
Askatasuna iparrorratza da, baliabide bat garapenerako.”
Zenbait galdera sortu dizkit zure mezuak:
“independentziaren aldekoak gutxiengo gara” diozunean, nola dakizu hori? Inoiz galdetu al digute?
Alemania, Portugal… edo beste edozein herritako gehiengoak independentzia nahi ote duen zalantzan jartzen al da? Herri guztiek independentzia nahi badute, nola da posible gu salbuespena izatea?
Nere ustez hortxe dago koska. Independentziaz haritzean “berez” dagokigun erabakitzeko eskubidetik abiatu ohi gara:
“Nazio bat gara eta beraz erabakitzeko eskubidea dugu”.
Jendeari nazio zergatik garen azaldu beharko diogu. Ez du zertan konplikatua izan baina beharrezkoa da, jendeak (adibide bat ematearren) erabat barneratua baitu nafarroa eta euskadi bi direla. Harrituta utzi ninduen duela gutxi twitter-en agerturiko argazki batek. Madrilen Euskal presoen etxeratzea galdetzen zuen pintada bat, Euskadiko maparen inguruan bi gezirekin.
Hori da lehen urratsa, estatu Frantses eta Espainiarrek kendu digutena eraikitzea: nazio izaera, hori edozeinentzat naturala izan dadin bai hemen eta edonon.
Independentziarako beste arrazoiak ez jartzearen aldekoa naiz ni ere baina planteamendu hori nolaz egiten dugun ulertu behar du jendeak.
Bide horretatik independentistak sarearen “bagoaz” proiektua (izenetik hasita) ez zait gustatu. Independentzia lortzeko arrazoiak biltzea helburu duen liburuak “bagoaz” du izena. Bagoaz, baina nondik? Ni behintzat enoa inora Euskal Herria hemen dago eta eraiki behar dugu. Ez goaz Frantzia eta Espainiatik ihesi, hemen gaude eta onartuak izan nahi dugu, kitto.
Gaia atera denez, Independentistak sareaz nire iritzia ematera noa:
Nola da posible independentziari buruzko eztabaidak Zuzeu bezalako lekuetan ematea? Horrek argi eta garbi adierazten du sare horrek ez duela lortu independentistak batzea, ezta independentzia gauzatzeko moduaz eztabaida irekia egitea ere. Sare horri elitista deritzot. Hara, behin baino gehiagotan egin ditut galderak eta proposamenak independentisten e-postan, eta ez dut erantzun bakar bat ere jaso. Erantzuna jaso izan dudanean, diru-kontuak tartean zeudelako.
Ilusio handia egin zidan sortu zenean, eta pena handia ematen dit ikusteak bertan ez dudala lekurik nire iritziak entzunarazteko.
Bitartean, segi dezagun Zuzeun eztabaidatzen. Independentziari buruzko eztabaida hemen baitago bizirik, beste inon ez bezala.
Eneko Garaialde
Kaixo Eneko.
Independentistak sareak arazo bat du nire ustez. eta da, katolikoek bezala sortzez duela bekatua.
Argi dago, beraiek kontrakoa esan arren, ezker abertzalea deitzen denaren beste erakunde bat dela, liberatu eta guzti. Ezker abertzaleak independentzia aldarrikatzeari utzi zionean asmatu zuten bitarteko bat. Independentzia independentista sarearen lana da nonbait, lip-dubak, kamisetak, pegatinak eta banderak eginda lortzen den zerbait, kimera bat, utopia bat alegia.
Aldiz, gauza garrantzitsuagoetarako, etsaiaren parlamentura edo parlamentu kolonialetara joateko adibidez, alderdia dago. Gero “subirautza ekonomikoa” bezalako kontzeptuak asmatzen dira, inork ez du azaltzen zertan datzan, ze nonbait ez da independentziaren berdina, Mintegi (mendebaldeko lurraldeko okupatuetako administrazio kolonialeko) lehendakari denean lortuko dugun zerbait baizik.
#esanbeharnuen
Nere asmoa beraiek aipatzean ez zen hemen sorturiko eztabaida oztopatzea eta independentistak sarea suntsitzea. Ezker Abertzalea aipatu duzu zuk Leire baina Arnaldo Otegik Argian egin elkarrizketan hala dio: ” Lehen bere [Espainiar Estatuaren] bideragarritasun politikoa zalantzan bazegoen, orain bere bideragarritasun ekonomikoa ere zalantzan dago, beraz gure aukerak handitu egiten dira, eta hori aprobetxatu beharrean gaude, betiere gure burujabetzaren aldarrikapena espainiar sektore zapalduekiko mantendu behar dugun elkartasunarekin orekatuz. Hori egin ezean sektore zabal horiek gure aldarrikapenak insolidarioak bezala ulertu ditzaketelako, eta egun sentimendu horiek manipulatzeko errazak direnez, gure aurka bilakatuko liratekeelako.”
Ezker Abertzaleak gainera ez dio Independentzia aldarrikatzeari utzi, diskurtso anitzago bat darabil, egunerokotasunena politika egitera pasa baita apurka, ilegalizazioa gainditu ahala. Dena eraikitzeke dago eta ez gaitezen itxiak izan.
Independentzia eta demokraziarena oso ondo ekarria dagoela iruditzen zait.Zorionak eta eskerrik asko, Ainhoa.
Inperialismoaren ideologian biak gauza bera bera ez balira bezala azaltzen zaizkigu zapaldutako herriari dagokionean , noski.Hau da, “herriaren gobernua” eta “burujabetza” sinonimoak ez direla sinetsarazi nahi digute. Lan horretan uste dut lorpen handiak erdiesten ari direla laguntza handia jasotzen dutelako EAJ/Bilduren partez. Adibidez aste honetan :
“Nire ustez, autogobernuan sakontzeko bidetik jarraitu beharko litzateke, euskal gizarteak erabakitzeko eskubidea izan dezan ahalik eta modurik demokratikoenean eta osoenean. Independentzia eta gisa horretako hitz potoloak erabiltzen direnean gizartearen sektore handi bat kontra jar daiteke.
http://paperekoa.berria.info/harian/2012-08-05/006/001/_Autogobernuan_sakonduz_gero_aukera_berriak_etor_daitezke_adostasun_zabalak_lortuta_.htm
Eta beste hau ere bai :
“todos a una para alcanzar lo antes posible un marco democrático desde el que avanzar hacia la soberania nacional y la integridad territorial, hasta la reconstrucción de nuestro estado.”
http://www.naiz.info/eu/iritzia/articulos/cargar-de-nuevo-el-muelle-para-traerlos-a-casa
Nola ulertu independentziarik gabeko (hau da ,menpeko)herri batek erabakitzeko eskubidea izatea ? Kontutan hartu beharko dugu botere politikoaren jabe den Estatu menperatzaileak beti baldintzatuko dituela herri menperatuaren erabakiak.
Beste modu batera esanda: arazo nazionala baldin badago ,ez dago demokraziarik. Edo bestela demokrazia baldin badago, arazo nazionala ez da esistitzen.
Demokrazia eta independentzia gauza bera dira… eta banaezina.
Eta? Zer egiten dugu horrekin? “Nola ulertu independentziarik gabeko (hau da ,menpeko)herri batek erabakitzeko eskubidea izatea?” diozu zuk. Azalpena erreza da, menpeko herri batek, herri denaren kontzientzia harturik, independentziara bidean erabakitzeko eskubidea lortzen du (lehenago ez zeukana). Zeren zuk zer planteatzen duzu? Lehenik independentzia eta gero erabakitzeko eskubidea? Independentzia nola lortzen da orduan? “Marko demokratikoa” gutxieneko baldintzak dira nere iritziz independentziara iristeko eta gero demokrazia osoa estatu edo dena delakotik eraikitzeko.
Beraz, herri batek erabaki dezake aske izan edo ez izan? Edo beste modu batera esanda, herri batek erabaki lezake esklaboa izatea? Askatasuna zer da, beste edozein gauza bezala? Bueno, ba bihar erabakiko dut hondartzara joatea, eta gainera aske izatea.
Gabon guztioi. Gai honen inguruko testu interesgarria aurkitu dut eta zuekin konpartitzeko atrebimendua izan dut:
Independentzia da gure «marko demokratikoa»
Asier Ezpeleta Jauregi | Orreagako kidea 08/08/2012
Herri konkistatu bat gara. Zapaldua. Indarrez. Mendeetan zehar. Eta garrantzitsua da, ezinbestezko baldintza, honetaz kontziente izatea egunen batean egoera hori aldatu eta independente izan nahi badugu.
Egoera hau estatuek indarrez, nahita, kontzienteki inposatzen digute. Eta gainera beraien legeek babesturik. ‘Legalki’. Estatu hauek biolentzian oinarrituak daude. Indarrez beraienak egin dituzten lurraldeetako herriak, egunen batean beraien bidea libreki, estatu zapaltzaileengandik aparte, egin ez dezaten. Espainiako konstituzioaren lehen lerroak irakurtzen hasi besterik ez dago honetaz jabetzeko. Hau ere argi izan behar dugu. Kontziente izan eta ez ahaztu. Nola lortuko dugu bestela ba independentzia? Zapaltzen gaituzten estatuak demokraziaren kontrakoak dira. Herri bat zapaldua mantentzen duen estatu batek ezin du inoiz demokratiko izan. Ezta egunero hauteskunde batzuk konbokatuta ere.
Independentzia estatu hauen aurka lortuko dugu. Egoera antidemokratiko batean gaude, gure aurka indarra erabiltzea egunerokoa eta gainera «legala» den ingurune batean. Independentzia eta demokrazia ez dira inoiz lortuko beraien kolaborazioarekin, hitz eginaz, konbentzituz, beraiek ezarritako instituzio eta hauteskunde antidemokratikoekin…Beraien helburua, nahia, desioa, kontrakoa baita: Euskal Herria, betirako, beraien estatu inperialisten parte izatea, hain justu ere.Hori ere garbi izan behar dugu. Kontrakoa pentsatzea denbora eta indarra alferrik galtzea da. Independentzia lortu arte ez da demokraziarik egongo herri honetan. Demokrazia independentziarekin etorriko da.Eta independentzia ezinbestekoa dugu gure herria eta nortasuna babestu nahi baditugu.
Horretaz jabetu ziren euskaldunon arbasoak 778ko abuztuaren 15ean, eta modu egokian borrokatu zuten gure nortasunaren defentsan Orreagan. Ospa dezakegun garaipen gutxienetako bat da. Gogora eta ospa dezagun beraz egun seinalatu hau, Orreaga taldeak, beste urte batez, Pasai Donibanen antolatu duen Askatasunaren jai nazionalera hurbilduz.
“Zeren zuk zer planteatzen duzu? Lehenik independentzia eta gero erabakitzeko eskubidea?”
Herri batek erabakitzeko eskubidea du, independientea denean.
Ados nago zurekin baina kontua da teoriatik praktikara hori nola ekartzen den. Asteko nik independentzia aipatzean Espainia eta Frantziar estatuekiko menpekotasun zuzena behintzat galtzea aipatzen dut, adibidez estatu bat sortuaz. Zuk “independientea” hitzaren atzean zer jartzen duzu? Arraformulatuz: independenteak bilakatuko garean aukera edukiko dugu zer izan nahi dugun erabakitzeko eta independentzia izango da aukeretako bat. Planteamendu soil bat da hau, hizkuntza berean eztabaidatzen ari ote garen jakiteko.
” Zuk “independientea” hitzaren atzean zer jartzen duzu? ”
Euskal Estatua.
Orain iduritu zait ulertu dudala esan nahi duzuna: bozka bidez zer izan nahi dugun “erabakitzen” uzten badigute baina ez bagara independente egiten oraindik demokraziarik ez dagoelako izango da (eta ez dut iseka eginez esaten). Ñabardura polita da zuk eskaintzen duzuna, erreferenduma besterik gabe egiten bada (jendea gaur bezain manipulatua izanki) ez baita demokratikoa izango. Nik hala ulertu dut behintzat zuk esana. Baina ñabardura hori ez da funtsezkoa, edozein kasutan erreferendum egoera batera iristen garenerako gehiengoak independentzia nahi duelako izango baita.
Eztabaida honetan ertz asko ikutu dituzue jada, besteak beste, “txanponaren bi aurpegiak” nola orekatu, zein da lehentasuna, … Egin nahian, ekinean ari diren zenbaiten aurkako kritika gogorrak ere izan dira tartean. Ñabardura bakoitzari buruzko eztabaidak luze jo lezake, baina oraingoz, Sarrionandiak bere azken saiakeran aipatzen dituen pare bat ideia ekartzera ausartuko naiz. “Euskal nazioaren arrazoiak” deituriko testuan, nire ustez garrantzitsua zer den ondo zehazten duelako, ñabardurak ñabardura. Alegia, egitea, eraikitzea. Oraingoz beraz, horrekin geratzen naiz:
“Independentziaren alde mila arrazoi dago, Jose Mari Esparzak ehun azaldu zituen eta bakoitzak izango ditu bereak. Egongo dira akaso inpedentziaren kontrako arrazoi batzuk ere, hainbat azaltzen da teatroan. Baina independentziaren alde euskaldunek mila arrazoi dute eta behinena ez da Euskal Herriaren existentzia. Independentziaren aldeko arrazoirik behinena Euskal Herriaren inexistentzia da.
Nazioa ez da izate bat, egite bat baizik. Ez dago aldez aurretik determinatuta. Politika egitea, etxea eraikitzea bezala, gogoa eta jarduna da. Eraikitzen ez den artean ez dago ezer, zentzu politikoan behintzat. Euskal nazioa ez da eginda dagoen zerbait, egiteko dago.
Euskaldunak, besteak bezala, egiten dutena izango dira”.
Ulertzen dudanaren arabera, ez du esaten indepependentziarako arrazoirik behar ez dugunik. Nire ustez, behar ez duguna edo komeni ez zaiguna da independentziaren aldeko arrazoi zerrenda itxi bat, kristauek hamar mandamentuak dituzten bezala. Alegia, independentziarako guztien arrazoiak behar ditugu, edo bakoitzak bere arrazoietatik abiatuz EGITEA indpendentzia. Ainhoak planteatutako lehen hausnarketari helduz, niri arriskutsua iruditzen zaidana “Aske izateko eskubidea dugu, berez” horretan ainguratuta geratzea da. “Zein argudio dituzte españolek, frantsesek edo argentinarrek aske izateko?” galdetzen duzu. Egia da, jada mendetako tradizioa duten Estatuak izanik agian ez dutela hainbesterako beharrik argudio horiek aurkitu eta erabiltzeko. Baina Estatu status hori lortzeko borrokan, benetan uste duzu ez zituztela asmatu/erabili euren argudioak? Zertarako behar zuten bestela, espainolek ezkontza bat,euren nazio-estatua sortzeko bidean egindako zerbait justifikatzeko ez bazen? Zertarako behar dute Cervantes bat?
Eskubide/argudio arteko eztabaida (nire ustez, nahiko alferrikako edo ez-eraginkor) horretan ere, Sarrionandiak argi pixka bat jartzen duela iruditzen zait, soluzio magikorik eman gabe ere:
“Eskubideak berez ez datozenean “eginbehar” terminoetan planteatu behar dira. Eskubide ukatuez aparte, euskaldunek beharrizan eta obligazio konkretuak dituzte. “Autodeterminazio eskubidea”, zentzu abstraktu, indeterminatu eta apur bat biktimistan aipatzen da. Ez ote da egokiagoa “autodeterminazio obligazioaz” hitz egitea? Euskaldunek subjektu arduradun eta aktiboak izateko eskubidea dute, eskubide hitzaren zentzu guztietan. Hau da, betebeharra eta zeregina dute. Libre izateko eskubidea libre izateko obligazioa da”.
Eztabaidak gogoa erakusten du behintzat. Jarraitu horrela!
Independentzia, hau da, dependentzia-eza lortutakoan dependentzia egoeran aurkituko ginateke ezta? hau da, estatu baten pean biziko ginateke. Ondoren independentziarako borroka berriz hasiko zen ezta? edo hor amaitzen da independentziarako borroka?