Dirurik ez balego, gaztelaniazko EITB kenduko zenuke?

Dirurik ez balego, gaztelaniazko EITB kenduko zenuke?Larritasun egoerak konponbideak eskatzen ditu, baita EITBn ere. Murrizketa orokorrak tartean dauden bitartean, aukera batek gero eta oihartzun handiagoa du: aurrerantzean, EITB euskaraz besterik ez. Bide egokia dela uste duzu? Dirurik ez balego, gaztelaniazko EITB kenduko zenuke?

ZuZeuko erredakzioko kazetariak eta editoreak gara.

59 pentsamendu “Dirurik ez balego, gaztelaniazko EITB kenduko zenuke?”-ri buruz

  • Aitor Sarriegi Galparsoro 2012-02-13 08:58

    Dirua egonda ere bai.

    Berez izan zezakeen izaera integratzailea alde batera utzi eta kanal nagusi izanik, are gehiago.

  • Aitor Sarriegikin guztiz ados nago.Honela benetazko euskarazko kalitatezko katea sortuz.

  • Gari Garaialde 2012-02-13 09:08

    Aurreko bi erantzunei ez diet ezer gehituko, ez eta kenduko ere.

  • Juan Carlos Etxeberria 2012-02-13 09:19

    Dirurik ez balego? Hamaika gauza kenduko nituzke nik telebista kate bat itxi baino lehen, besteak beste jende askoren ogibidea delako. ETB2 itxita ETB1ek arrakasta gehiago edukiko luke, ikusiagoa izango litzateke? Nik ikusle euskaldunen artean egindako audientzia neurketak ikusten ditudanean egunero harritzen naiz, ikusle euskaldun askok erderako katea nabarmenki ( ez arinki, nabarmenki diot) hobesten dutelako.

  • Urtzi Odriozola 2012-02-13 10:17

    Aitor Sarriegirekin guztiz ados. Hala ere, kendu baino, bateratu esango nuke. Kate Euskaldun (eta euskaldun esanda hitzak bere horretan esanahi duenean esan nahi dut, Euskarazko) bat osatzea izango zen hoberena. Gaztelaniazko beste zenbat kate daude ba gaur egun edozeinen eskura? Nahikoa jolastu dute Euskararekin! Egin ditzagun gauzak behar diren bezala!

  • Aitor Sarriegi Galparsoro 2012-02-13 11:23

    Juan Carlos: Agian ETB2rako erabiltzen diren baliabideak beste era batera banatuko balira ikusteko moduko ETB1 izango genuke (ba ote dago ETB1en hilean 22.000 € kobratzen dituen aurkezlerik?). ETB1en frakasoa ETB2ren garapenari lotua izan da, kate bakarra izatetik anaia txikia izatera pasatu delako, pilota salbatzeko gune diskriminatu bat besterik ez izateraino.

    Telebista katea ixtea gogorregia bada, ETB1 eta ETB2, biak euskaraz, zergatik ez?

  • Ez, inola ez. Euskal herrian euskara ez dakien asko bizi da. ETB2 begiratuz, espainolekiko identitate desberdin bat garatu dezakete, referentzia desberdinak eukiz (berriak, vaya semanita, el conquistador…) eta espainoletaz desberdinago bilaka daitezke. Hobe ote da beraiek telebista espainola begiratzea? Espainol identitatean sakon jarraitzeko.
    Eta ETB1-engatik, ez dakit hobetu daitekeen nik telebistarik ez daukat, hobeto zenukete berdin egitea, informaziorako zuzeu dago!

  • Amonamantangorri 2012-02-13 16:18

    Nik zalantzak ditudala erantzun dut.

    Bistan da ETB1 itota dagoela, besteak beste, ahizparen erruz. Telebista publiko euskaldun bat behar dugu, duina, profesionala, kritikoa, bere langileak behar bezala tratatuko dituena. Ez testimoniala, ez folklorikoa. Seguru asko, horretarako ETB2ri hauspoa kendu beharko zaio, gutxienez.

    Hala ere, hedabide publikoak ez dira bakarrik bertako hizkuntza bultzatzeko tresna bat. EITB oso inportantea izan da euskararen normalizazio bidean, dudarik gabe, baina euskal irrati eta telebista publikoen lana ezin da hori bakarrik izan. Esaten da, ETB2 gabe ere, gaztelaniazko telebista nahiko badirela honezkero. Baina hori ez da kontua: erdarazko kate horiek ez dira Euskal Herriko telebista eta irrati publikoak. Izan ere, horietarik gehienak ez dira ezta Euskal Herrikoak ere.

    Alegia: Euskal Herriak behar al ditu erdarazko irrati eta telebista publikoak? BAI. Jesus Egigurenen ustetan, ez ditugu behar: beharbada, berari ongi irudituko zaio erdal audientziaren tarta oso-osorik espainiar eta frantses hedabideei erregalatzea.

    Hedabideak arma politikoak dira, hezkuntza-sistema bezala, kultura-industria bezala. Venezuelan “hegemonía comunicacional” delakoa aipatzen dute, Gramci gogoratuz. Han, erregimen berriak, Laugarren Errepublikaren gerizan ederki gizendu ziren hedabide pribatuei kendu nahi die hegemonia hori. Xede horrekin, besteak beste, Chavezen gobernuak lege berriak onartu ditu, eta estatu guztiek duten eskumenez baliatuz, telebistaren bati emititzeko baimena ukatu dio. Horrelako neurri batek ez du zertan, nahitaez, adierazpen askatasunaren urratzea suposatu beharrik. Geurok ere egin beharko dugu horrelako zerbait, egunen batean.

    Hugo Chavez populista, deabru gaixtoa, horretan ari da. Gu, aldiz, lur-sailak etsaiari erregalatzeko gertu gaude.

    Bo, hala ere, esan dut: nik inkestan zalantzak ditudala erantzun dut.

  • Nola, kendu? Ezta pentsatu ere. Guk ere notiziak gazteleraz kontatzeko eskubide eta behar guztia daukagu, euskaraz ez dakien jendeari (nahikotxoa dena. Ez al duzue horiekin pentsatzen ala?) gure mezua helarazteko (jakinda eitb orain ez dela gurea, sozialisten altaboza baizik. Lehen ere gurea ez zen, baina tira, ulertzen da: kate publikoa izanik, gure egin behar dugula eta egingo dugula noizbait, indar korrelazioa laister behar den lekuan islatzen denean). Ideala? Euskarazko kate potente bat, nazionala, euskara hutsean, eta beste pare bat elebidunak: lehena gaztelera+euskara hego euskal herrirako, eta bestea frantsesa+euskara ipar euskal herrirako.
    Dena den, mamiari helduz, gaztelerazko katea kentzea edo desaktibatzea, Egigurenek aurrekoan esan zuen bezala, ikusita hurrengo hauteskundetatik aurrera nork kudeatu dezakeen Eitb, iruditzen zait sozialisten jukutria ederra izan daitekeela gure herriak gure herritarrak informatzeko beharrezkoa duen beste kate eta hizkuntza bat kentzeko, eta informazioa gazteleraz espainiako hedabideek soilik emateko.

  • Ander Zarraaga 2012-02-13 17:45

    Ez dut uste ezer kentzeak euskararentzat mesedegarri izango zenik. Horrek gaztelerazko ikus-entzuleak estatuko beste kate batzuetara bideratuko lituzke, besterik ez. Aldiz, EITBko erdarazko komunikabideetan euskararen presentzia indartu beharko litzatekeela uste dut nik. Euskal komunikabide publikoan euskarak lehentasuna izan bharko luke, ez marrazki bizidunak eta pilota ikusteko kate xeheak.

    Hala ere muturreko kasu batean nik lehentasuna emango nieke euskarazko komunikabideei, baina ez dut uste Ajuria Eneakoek berdina pentsatzen dutenik.

  • Aupa gazteak!

    Nik, galderari erantzunez, bai, gaztelerazko EITB kenduko nuke, eta elebitasun baten baitan euskara lehentasunezko hizkuntza izatera pasako litzatekeen EITBren planteamentu berria egingo nuke. Ulertzen ditut hemen esandakoak, eta argumentuak hein batean konpartitu ere bai. Baina ezin dugu eternoki zorioneko espainartasun betierekoaren menpekotasun-logikan erori, hor, galtzeko guztiak euskal-hiztunok ditugulako. Uste dut gaztelerak bere presentzia behar duela, eta “gaztelerazko saioak” egin, horrela azpimarratuta, eta gaztelerazko saioentzako “diru-laguntzak” eman beharko liratekeela, orain euskarazko hedabideekin egiten den modura. Bestela, ideia praktiko (ez-oso-original) bat ematearren, azpitituluei helduko nieke irizpide orokor gisa: euskaraz ekoitzi, eta erderetara azpititulatu. Kanpo-ekoizpenei dagokienez irizpide bera erabiliko nuke, eta teknologia berrien aukerak baliatuta, jatorrizkoan eman eta azpititulaturik (euskara/erdarak) ikusteko aukera eman, betiere “defektuzko” aukera euskara jarrita.

  • Luke Uribe-Etxebarria 2012-02-13 19:36

    Nik espero det hori ez gertatzea, hau da: dirurik ez egotea ta kate baten hautaketa egin beharra. Dena den, hipotesia ontzat emanda, egiaztapen bat: PPk, adibidez, horixe bera defendatzen du, hots, Euskadin ETB1 (eta Euskadi Irratia eta Gaztea) solik existituko behar zuela. Ulertuko duzuen bezala, hori aldarrikatzen duenean arrazoi politikoak ditu buruan, soil soilik. EITBren helburuetako bat da (bere sorreraren legeari jarraikiz) euskara eta euskal kultura bultzatu eta garatzea. Beraz, galdera hauek egin beharko genioke geure buruari: ETB2k helburu horretarako bere ekarpena egiten al du? Euskara eta euskal kultura bultzatzeko mesedegarria da gaztelerazko telebista kate bat? ETB2ren eskutik gure herrian bizi diren erdaldunei euskara eta euskal kultura gerturatzeko beharrezkoa eta interesgarria da ETB2 bezalako kate bat izatea? Horrek ez du kentzen ETB1 (zein Euskadi Irratia edo Gaztea) indartsu bat izatea egokia eta beharrezkoa denik.

  • Ander Gortazar 2012-02-13 20:31

    Lehenik eta behin, “dirurik ez balego” zatia kenduko nuke galderatik. Halako erabaki estrukturalak momentuko eskasia ekonomiko koiunturaletik bereizia beharko luke (nahiz eta egoera ekonomikoak asko duen estrukturaletik, baina tira).

    Nik nire zalantzak ditut. Nahiko nuke baiezkoaren aldekoa izan, seinale ona litzateke eta. Baina ezin. Egoera soziolinguistikoak bideragaitz egiten duela iritzita, euskal erreferentziazko esparru bat erderaz ere beharrezkoa dela uste dut eta (aitortzen dut kontzeptu hau ulertzen zaila izan daitekeela).

    Nola lortu ETB1en nagusitasuna ETB2 kendu gabe? Ez dut erantzunik, baina ETB2ko hainbat aldaketa otzen zaizkit: 22 milioi kobratzen dituen Gaztañaga anderea ekidin, aipatu dudan euskal esparru hori ordezkatzen ez duten hainbat eduki generalista (lehiaketak, conquistador) ezabatu, edukietan frantsesa eta euskara sartu… Horiek boteprontoan otuak.

    Hala ere, daitort, zalantza gehiago ditut ziurtasunak baino.

  • Kasu, Ander Gortazar, 22 mila eta 22 milioi, ez dira gauza bera.

  • Ander Gortazar 2012-02-13 21:00

    Barka, arrazoi. Pezetak buruan-edo. Horrek ez du, baina, argumentazioa aldatzen, diru kantitate handiegia da aportatzeko deus ez duen proiektu batentzat.

  • Nik “Dirurik ez balego” kenduko nuke galderatik. Garai honetan murrizketarik ez justifikatze aldera.

  • Gure erreferentziak gaztelaniaz “Vaya semanita”, “El conquis”… baldin badira, nik nahiago espainol hutsa izan, hor agertzen den estereotipoa baino.

  • Aitor Sarriegi Galparsoro 2012-02-14 12:10

    Ulertzen dut ETB2 euskal hiztunak ez direnentzat bertako ikuspegia emateko tresna izan daitekeela. Baina hain zuzen ere, zerbait erakutsi badu bere historian horixe da, espainolezko kate bat gehiago besterik ez dela, behar bezalako telebista euskaraz egiteko baliabideak xurgatzen dituena.

    Beste ETB2 bat izango bagenu nire zalantzak izango nituzke (hala ere oraingoaren aldean protagonismo txikia izan behar luke eta hizkuntz-politika ezberdinak, benetako inmersio lana egitekotan), baina ezagutzen duguna ezagututa berdin zait jendeak Klaudio Landaren saioa al Sálvame ikusi, zer esango dizuet.

    Kate espainolekin duen aldea ez da duen kostua justifikatzeko bezain handia (eta ez kostu ekonomikoa bakarrik).

  • Egia da, Aitor, oraingo ETB2 zaborra dela, beste espainol kateen berdina da, PSEk kudeatzen duenez. Nik uste dut ordea pentsatu behar dugula etorkizunera estrategikoki (lehenengo momentu batean hizkuntza kontuak albo batera utziz) ia nori komeni zaion oraintxe bertan ETB2 desagertzea, etorkizunera begira jakin badakitelako haiek ez dutela kudeatuko ETB2. Hortaz, zer hobe inork ez kudeatzea baino? Are gehiago, zer hobe katea pikutara bidaltzea GUk kudeatzen uztea baino? Nik argi ta garbi ikusten dut estrategia sozialista (eta alderdi popularrarena): ETB2 ahalik eta gehien ahuldu eta desagerrarazi (eta hor bikain ari da Alberto Censurio larrusendo hori). Gero gainera saldu nahi digute kontua, Egigurenek bezala, haien aldetik euskararen aldeko ekimen eder bat balitz bezala edo. Bejondeiela, baten bat engainatu duela dirudi.
    Gero, egia da, hizkuntzaren kontuak ere pentsatu behar dira. Dena dela, hori, etorkizunera begira, hemengo iritzi kolpeetatik harago, herri honetan lanean dabiltzan kazetari, sindikalista, politiko eta nola ez, telebistan lanean dauden horiek ere, batu eta erabaki behar dute: horren inguruko hausnarketa egin beharko lukete ja, jakinda posible dela etorkizunean gu kate publiko honen jabe izatea.
    Nik hala ere, hizkuntzari begira, argi daukat ezinbestekoa dela kate indartsuena eta nazionala euskaraz izatea, baina baita ere gaztelerazko (baina euskarara bideratuta nolabait) kate bat (eta frantses+euskara, Ipar Euskal Herrirako): gure errealitate linguistikoak hala agintzen du.
    Baina esandakoa, hau erabakitzekotan, ezin dute sozialistek erabaki, instituzioak eta kate publikoak apartheid-aren bidez kudeatzen dabiltzala ezin baita ahaztu. Eta beraz, dagokionari, herri honetako kazetari, politikari, eragile sozial eta sindikatu eta abar egokienak batu eta etorkizuneko kate publiko indartsua pentsatzea tokatzen zaie, ondoren korrelazio politikoa aldatzen denean proiektu txukun bat esku artean izan eta aurrera eramatea posible izan dadin.

  • Lagunak, barkaidazue probokazioa: Hizkuntza “Geroko” uztea ez al da nazionalismo burgesaren (gutxienez) modus-operandi historikoa izan? Alegia, euskararen homologazioa (ja ez dut normalizazio deituko) hamarkadetan atzeratzen ari dena? Errealitate linguistikoak ez dira estatikoak, aldagarriak baizik (ez dut esango derrigor “aldakor”). Zer eskaintzen dugu mugimendu iraultzaile bezala prozesu horretan? Eta zertan eta nola gara eraginkorrak? Praxiaren garrantziaz jabetuta gaude?

    Bestalde, etsaiek egin eta erabili nahi dituzten medioak eta estrategiak aurreikustea beharrezkoa da. Horrek ez du esan nahi derrigor haien arabera jokatu behar dugunik. (Zer egingo luke Makiabelok egoera honetan? XD)Sor ditzatela haiek euskarazko medio espainolistak, jar ditzagun kontraesanak haien zelaian. Tortura gaitzatela euskaraz. (Barka erreferentzia desegokiegia bada).

    Nik elebitasunaren alde egiten dut, orain. Baina jomugan izan dezagun eraldaketaren helburua, plantea dezagun iraungitze datadun elebitasuna, baina ez gero, orain baizik.

    Korrelazio politikoa eta Jaurlaritzan boterea hartzea ere ez ditut ba derrigor lotuta ikusten. “Gure” komunikabideak sortzeko ez dugu Jaurlaritzan agintea hartzeko beharrik. Hartzen bada, hobe, baina ez dezagun horrekin bakarrik lotu. Gaindi dezagun hori, eta jar ditzagun kazetari, politikari eta eragile horiek guztiak proiektu indartsuak diseinatzen, eta batez ere, aurrera eramaten, Ajuria-Eneako sukaldetik kanpo.

    Azkenik, aipamentxo bat: Euskal kate bakarrarekin nahikoa dugula uste badugu, uste dut ez garela batere ari errealitateak eskatzen digun beharretara egokitzen, zalantzarik gabe, joerak beste batzuk direnean.

    Ongi esanak gogoan hartu eta gaizki esanak ez barkatu! Ondo segi!

  • beste iñaki bat 2012-02-15 08:36

    Aupa Andoni Olariaga ;
    Ez dut uste herri honetako sozialistei mesede handirik egiten diezunik,
    PSOE =sozialistak ekuazioa erabiliz.Aldiz,pentsatzen dut etsaiaren kategoriak errazegi onartzen ditugula . Hau da; inperialismo espainiarra edo frantsesa eta sozialismoa bateragarriak direla zabaltzen dugu modu arinean, edo ta euskaldunok sistema publiko espainiarra indartu eta bultzatu behar dugula, adibidez.
    Eta galdera bat; “gu” eta “gurea” aipatzen dituzunean, alderdi politiko konkretu bati buruz ari zara ezta ?

  • Aupa beste iñaki bat:
    Milesker argitzeagatik PSOE ez dela sozialista, tontoa neu. Enfin, gure artean ere hitz batzuk ezin baditugu erabili izendatze soil gisa gaizki gabiltza.
    Bestela luzatu gabe, ze hau ez da eztabaidagaia, eta beraz, zuri erantzunez, Gu aipatzen dudanean, argi eta garbi ari naiz gehiengo abertzale eta ezkertiarrari buruz, zeinaren sindikatu, alderdi politiko, eragile sozial eta gazte mugimenduak zeintzuk diren imajinatuko duzun. Zein beste gu dago ala?

  • “Zein beste gu dago ala?”

    Bejondeiala, Andoni. Gora Gu ta Gutarrak garraisi egitean, oso bakarrik egongo haiz.

    Galderari erantzunez. Nik uste dut hemengo erreferenteak sakondu behar dituela ETBk. Hemengo erreferente “espainolak/gaztelaniazkoak” ERE badira herri honetan. Zer nahi duzue, ez gara Arkadian bizi. Beraz, nik ETB2 mantendu egingo nuke, baina “euskotartuta”, kaka espainol edo atzerritarra besterik gabe mimetizatu gabe, hemengo erreferenteak landuz.

    Eta jakina, ETB1 askoz gehiago indartuko nuke ETB1 – ETB2 proportzioan (alderdi ekonomikoan eta bestelako baliabideetan).

  • Aritz Galarragak gaur Berrian idatzitako artikulu bati erantzunez.

    “Aritz Galarragari erantzunez

    Aritz Galarragak Berriako zutabe batean EITBren eztabaida bati buruz Zuzeun nik idatzitako ohartxo bat hartu eta artikulu bat idatzi du, “EITB gure egiteaz”. Zuzeun emandako iritzi batetik (nahiz eta publikoa izan), Berrian horrelako artikulu bat idaztea oso elegantea iruditzen ez zaidan arren (Zuzeun bertan erantzutea zeukan), orain nire posizioa argitzera behartua ikusten naiz. Luzatu gabe, Zuzeuk eztabaidarako egiten zuen galdera hau zen: dirurik ez balego, gaztelaniazko EITB kenduko zenuke? Erantzun gehienak baiezkoak izan zirela ikusita, nire iritzia azaldu nahi izan nuen: ezetz, guk ere gaztelaniaz emateko eskubide eta behar osoa dugula. Are gehiago, ETB2 kentzea PPren eta PSOEren amarrua izan daiteke, etorkizunean haiek EITB kudeatuko ez dutela ikusita, horrela, herri honetan gazteleraz ematen den informazio guztia haiek monopolizatzea posible eginez. Nik, hori kontuan hartuta, EITB “gure” egin behar genuela aldarrikatu nuen. Eta hor hasi zen matraka.

    Aritz Galarraga beldurrez ageri da “kate publikoa izanik, gure egin behar dugula” diodalako, horrek publikotasuna kenduko omen liokeelako kateari. Izan ere, haren ustez, kate publikoa bada, ez da inorena izan behar, hau da, guztiona izan behar du, suposatzen dut. Nortzuk dira, ordea, “inor ez” edo “guztiok” hori? Iruditzen zait “guztiok” hori ilusio apolitiko faltsu bat besterik ez dela. Dena den, kontua da “gu” esan dudanean, beherago, esplizitatu dudala gu hori nor den: gehiengo abertzale, euskaltzale eta ezkertiarra (gu ezin zabalagoa, hortaz). Hau da, gure herria besterik ez, EITB herriarentzako kate publiko, nazional eta euskararen sustapenaren aldeko egin nahi duena, eta ez apartheid egoera batetik sortutako gobernu ilegitimo baten interesen menpeko kate kaxkar bat.

    Ez naiz inori zer egin behar duen esateko nor, pentsalari libre batzuek egiten duten bezala. Alderantziz, nire iritzia Zuzeuren eztabaidaren testuinguruan hartzea gustatuko litzaidake. Bukatzeko, hortaz, Zuzeun emandako iritzi horretan, beherago, “gure egite” horrekin zer esan nahi nuen argitu nahi dut, Aritzek aipatu gabe utzi badu ere: “dagokionari, herri honetako kazetari, politikari, eragile sozial eta sindikatu eta abar egokienak batu eta etorkizuneko kate publiko indartsua pentsatzea tokatzen zaie, ondoren korrelazio politikoa aldatzen denean proiektu txukun bat esku artean izan eta aurrera eramatea posible izan dadin.” Ez dut beldurtzeko motibo handirik ikusten, hortaz: bai, ordea, eztabaidarako.”

  • Lukeri: beharrezkoa eta interesgarria da ETB2 bezalako kate bat izatea?
    Bai. Oso. Baina EAJk berak ere, ETB2 (“la vasca-española” esaten diote Nafarroan Iruñeatik behera) indartsua eta ETB1 mehe eta juxtukoa eraiki ditu. Irratiekin ere berdintsu. ETB2 beharrezkoa izango da baldin eta EITB1-i eta euskal kulturari merezi duten garrantzia eta lekua (eta dirua) ematen bazaie. Artean ez koplekin etorri, arren.

  • Iñaki Larrañaga 2012-02-15 12:49

    Hara Aritz Galarragak eztabaida honi buruz Berrian argitaratu duena.

  • Buruskoren azkenaren harira, ez dut uste irratien eredua eta telebistena berdinak direnik. Areago, niri Euskadi Irratia oso duina iruditzen zait, ETB1 ez bezala. Eta galdera inuzentea berez datorkit: zergatik ez da Radio Euskadi/Euskadi Irratiaren eredua erabilten ETB1/ETB2rekin?

  • Andoni, barkatuko didazu baina zure esaldi bat irakurtzean halako hotzikara batek zeharkatu dit gorputza: “gu ezin zabalagoa” aukera politiko baten bueltan dagoen sektore soziala dela badiozu…
    “gu ezin zabalagoa” ordezkatuko duen ETB horrek “gure” gabeziak estaliko baditu, “gure” proposamenak bedeinkatu, “gure” ideologiaren forma duen errealitatea hobetsi… hau da, “gure” ETBk “haien” ETBren berdin-berdina egiten badu, baina kolorea aldatuz… a ze kaka zaharra ala?

  • Nik ere Aitor Sarriegi eta besteek bezala galderari diruaren araberakotasun hori kenduko nioke.
    Euskal Telebista sortzea herri-mugimenduaren kanapaina askoren ondoren eman zen eta oroitu nahi ez bada ere hasieran euskara hutsezkoa zen.Espainolezkoa gero abiatu zuten eta nere ustez momentu hartan herri-mugimendu hura bera ez zen behar bezainbeste jabetu horrek suposa zezakeen atzerapausuaz. Baina eragina izugarria izan da.Euskarari eremuak kentzeaz gain erdarazko kateak jendarte hau espainiartzeko paper oso garrantzitsua bete du eta betetzen du.Betetzen duen paper garrantzitsuena erdara “hemengotzearena” da, espainola (edo gaztelania)”ere” hemengoa dela agertzea eta hori gutxi balitz euskaldun askoren eguneroko hizkuntza dela zabaltzea (konkis delako hortan euskaldun ezagun asko erdaraz arituz aritzeak sekulako eragin kaltegarria du euskararentzat adibidez).
    Hortaz estrategikoki euskalduntzeri begira behintzat askoz eraginkorragoa litzateke erdarazko katerik ez izatea, erdarazkoaren “erabilpen pedagokiko” antzeko zerbait egitea baino.Baina gainera,Andoni Olariagak egoeraren irakurketa okerra duela abiapuntuan esan nahi dut.
    Oraingo ezker abertzale hau mugimendu iraultzaile bat izatetik politikerian jardutera igarotzen ari da eta eraldaketa helburu izatetik kudeaketa helburu izatearen arriskua agerikoa da. Nere zalantzak ditut ezker abertzaleko gobernu baskongado batekin eguraldiaren mapa aldatzeko ausardia ere izango ote luketenari buruz.Eta maparena ez dut besterik gabe esaten, Gararekin zabaltzen den Gaur8n hamabostero ikusten dugu EAEko mapa “Euskadiko” nekazaritza ekologikoari eskaintzen zaion orrian.

  • Jon Jimenez 2012-02-15 18:08

    Eztabaida honetan guztian nahastu ezin diren gauza bi nahastu dira: errealitatea eta nahiak. Euskal Herria euskalduna NAHI izatea eta Euskal Herria, de facto, euskalduna izatea. Eta zoritxarrez, Euskal Herria ez da euskalduna. Ez behintzat, mundu guziarentzako komunikabideak euskara soilean izateko haina. Esaiezue euskara ikasterik izan ez dutenei ez direla euskal hiritarrak… eta esaiezue ez dutela Euskal Herriko komunikabide propio eta nazional baterako eskubiderik.

    Zer egingo dugu ETBk bere programazio guztia euskaraz ematen badu ere? Zer uste duzue, jendea euskaldun, euskal hiztun, bihurtuko dela horregatik bakarrik? Jendeak orduan barra-barra euskara egingo duela eta euskaltegiak goraino beteko direla?

    Errepikatuko dut. Gustatu edo ez, herri hau, gure herria, gure herrikideen parte handi bat, erdalduna da. DA! Joseba Sarrionandiak Andoni Olariagak eta Gorka Bereziartuak hAUSnART aldizkariaren zerogarren alean zioen bezala: “Gu euskaldunak gara, euskaraz bizi nahi dugulako, baina euskal nazio proiektua erdalduna ere izango da, izatekotan”.

  • Xumar: kudeaketa eta eraldaketa bi kontzeptu kontrajarri bezala ikusten baditugu, alperrik ari gara. Izan dezagun garbi: ez dago iraultzarik kudeaketarik gabe. Hortik aurrera, zuk aurkeztu beharko dituzu ezker abertzealeaz esaten dituzun horien gaineko argumentuak… (Gaur8-koa baino sendoxeagoak, ahal bada). Kuriosoa iruditzen zait, era berean, Andoni Olariagaren esaldi bat erabat testuingurutik atera eta ezker abertzaleari egurra emateko erabiltzea… kuriosoa, gutxienez. Berriz diot: bota lasai ezker abertzaleak bere ideia iraultzaileei uko egiten ari den diskurtsoa, gustura eztabaidatuko dugu zurekin ados ez gaudenak, baina hori, eskertuko nuke jakitea zergatik diozun diozuna.

    Jon: Euskal Herrian euskal hiztunak ez direnak bizi direla badakigu, jakin. Neroni herri erdaldundu batean bizi naiz. Inork jar al lezake hori zalantzan? Kontua ez dago hor, niretzat behintzat. Gure galderak eraginkortasunean zentratzea nahiko nuke, alegia, nola eraiki herri euskalduna? Zein bide dira onak? Euskal Telebista espainol bat, euskara baztertzen duena badago… akabo. Eta euskarazko komunikabide konstelazio bat ez badugu ere, akabo.

    Nik ere gustura irakurtzen dut Hausnart, eta zuk aipatu pasarte horren harira, ez dakit zer litzatekeen euskal nazio proiektu erdalduna (ere), baina nire iritziz, ez genuke arrazoirik horri EUSKAL nazio deitzeko, beste zeozer litzateke, Euskal-Erdal, Erdal-Euskal Nazioa edo dena delakoa.

  • Jon Jimenez 2012-02-15 18:48

    ETBko kate bat espainolez izateagatik euskararen aurka egiten dugu? Edo ETBk, orokorrean, euskarari zein garrantzi eman behar dion da eztabaidatu beharreko.

    ETBko kate bat espainolez ez badago, erdal hiztunak beste kateak ikusten jarraituko du. Zenbatuko ditugu zenbat kate dauzkan “migratzeko”?

    Eta fondoko kezka bat. Eztabaida bera ere nork –Egigurenek– eta noiz atera duen ikusita, zertarako uste duzue egin duela?

  • Euskal Nazionalismoa Bilbon jaio zen, eta erdara hutsez. Atara kontuak ea ez den posible euskal nazioaren zati batek erdaraz funtzionatzea. Iraganean, orain eta etorkizunean. Lan gehiago euskaldunontzat horiek konbentzitu arte, euskara euren hizkuntza egin arte, baina horrela da. Irlanda eta Eskozia ez dira nazio?

    Ez dut ETB-1en apolojiarik egingo, baina galdera bat datorkit behin eta berriz. Gaur Egun ez da BBC News, baina bera kenduta, ba al dago okaztagarria ez den beste albistegirik telebistan? Gaztelerazko albistegiak aukeratzen dituen euskaldunon (eta abertzaleon) gehiengo horrek nola jasaten du Tele5, TVE1 edo beste edozein kateren iraingarritasuna (eta ez bakarrik euskal herriarekiko arloetan)? Oraindik ez dut inor entzun galdera horri erantzuten, edo arrazoi zentzuzkorik ematen.

  • Euskaraz ez dakien euskalduna euskalduna da? Erdaraz aritzen dena euskalduna da? Euskal Nazioa izan badago, eta Nazio hori euskaraz bizi dena da. Kontua da, erdaldunari euskal deitzen badiogu, ba hori, euskal izateari uzten dion zerbaiti euskaldun deitzen diogula. Hor Nazio bat egon daitekeenik ez dut ukatuko. Orain, nazio euskalduna izan daiteke erdaldun izanda? Nire ustez, ez. Nik euskalduna aldarrikatzen badut ere, zilegi iruditzen zait bestelakoak aldarrikatzea, baina agian gauzei bere izenez deituta, errazago ulertuko genuke hori… Ez dakit ba: “Euskadi”, nahi bada. Hizkuntzari heltzen badiogu Nazioaren izenean jartzeko ba “Gazteleuskal” edo “Boltxebike Elebidunen Errepublika Biziki Aurrerakoia” edo nahi duzuena. Hori, edo hizkuntza oinarritzat ez duen beste termino bat sortu.

    Sabino Aranak euskara ikasi zuen 🙂

    Gaizki esanak ez barkatu! 🙂

  • Jon Jimenez 2012-02-15 21:36

    Nik, aldarrikatu, Euskal Herri euskaldun osoa aldarrikatzen dut. Baina errealitatea dena da, eta partitzeko puntua argia da: Euskal Herria ez da euskaldun osoa. Zoritxarrez. Euskal Herria hamaika modutan ulertu daiteke, pentsa, batzuek ez dute ezer entzun nahi Nabarra Osoa hartuko ez badu gure nazio eta estatuak. Berdin egingo dugu? Dena euskaldundu arte geldirik gelditu?

    Egigurenek, PSEk eta PPk argi daukate: ETB2 kentzen badute, abertzaletasunaren, euskararen eta independentziaren alde jarri daitekeen tresna bat deuseztuko dute. Jokoan dagoena, hortaz, independentismoak/abertzaletasunak etorkizunean izan ditzakeen tresna komunikatiboak dira. Orain, antza denez, mayoria-minoria jokoan irabazle suertatzea eta jendartea seduzitzea edo konbentzitzea baino gelditzen ez zaionean herri honi, uste duzue etorkizuna hain erraz hipotekatu dezakegula?
    Printzipioen esparruan argi daukagu denok: herri ideala, herri euskalduna da. Baina politikan -eta herrigintza, hots, herri hau askatzea, politika da- eskuak zikindu behar dira, kontraesan batzuk ekidin ezinak suertatuko dira.
    Txillardegiren hitzak ekarriko ditut hona: “Estatu batekin, agian, euskara ez da salbatuko; baina estaturik gabe, ziur ezetz”. Eta horretan gaude. Hori dago jokoan. Nola lortu euskal estatu bat, egungo errealitatetik partituta: erdaldun gehiengo batekin, mayoria-minoria jokoekin, jendartea konbentzituz… Gure euskaltzaletasun puruak ez gaitzala engaina.

  • Ion, beraz zu ari zara espainiar nazionalistei arrazoi ematen: euskaraz ez dakiten nafarrak %80a izanda, guzti horiek ez dira euskal nazioaren parte. Ezta Iparraldeko gazteen %80a ere. Urrutira ez gara helduko horrela.

  • Aritz Galarraga 2012-02-15 22:57

    Andoni,

    arrazoi duzu, akaso ez da oso elegantea zure oharrari zutabetxo batekin beste leku batean erantzun izana –oso elegantea ez den bezala inor hitz erdika pentsalari libre gisa seinalatzea; nik, behintzat, izen-abizenak jartzeko deferentzia izan dut, esandakoa komatxo artean, baita non irakur daitekeen ere–. Baina, harira, ez nadin debaldeko eztabaidetan gal. Hasteko puntualizazio bat: nire zutabetik kanpo geratu ziren zuk 2012/02/14 21:34an esandakoak, ordurako zutabea inprentan ez bazen, bidean izango baitzen –eta ni Barsaren partida ikusten–. Beraz, ezin aipatu zuk aipatu ez ditudala egotzi dizkidazunak.

    Orain irakurri ditut sarrera hori eta 2012/02/15 12:01ekoa, eta oraindik ez zaizkit zalantzak uxatu. Lehena, zertaz ari zaren “gu” horretaz ari zarenean –“gehiengo abertzale, euskaltzale eta ezkertiarra” diozu, “gure herria besterik ez”; aukera politiko abertzale, euskaltzale eta ezkertiarra gehiengo den zalantzak ditut; gure herria hori bakarrik ez denaren ziurtasuna ere bai–. Hala ere, “gu” hori dena delarik ere, “posible dela etorkizunean gu kate publiko honen jabe izatea”, “gure egin behar dugula eta egingo dugula noizbait” espresioek sortzen didate zalantza gehien. Hau da, orain batzuei EITB bozgorailutzat erabiltzea leporatzea, baina “indar korrelazio behar den lekuan islatzen denean” antzeko gauza bat egin nahi izatea. Zure ustean nire ustez kate publikoa bada, ez da inorena izan behar, hau da, guztiona izan behar du. Baina niri ere iruditzen zait “guztiok” hori ilusio apolitiko faltsu bat baino ez dela. Eta era berean iruditzen zait, “ez da inorena izan behar” edota “guztiona izan behar du” horietatik “gure egite” horretara aukera gehiago ere badagoela tartean. Irrati-telebista publiko batek ezin duela unean uneko agintari politikoen menpe egon, agintari horiek “gureak” badira ere. Ezin dela inoren bozgarailu (soilik) izan, ezin dela inoren mezua (soilik) helarazteko izan. Irrati-telebista publikoak funtzio publiko bat betetzeko daudela. Eta, bestela, hitz egin dezagun garbi: unean uneko interes pribatuetatik ezin badaitezke aska, fuera, ken ditzagun denak, eta funtziona dezagun, prentsa idatzian bezala, sektore pribatutik. Oso zilegi iruditzen zait, Andoni, notiziak gazteleraz kontatzeko eskubide eta behar guztia aldarrikatzea. Eta planteatzen duzun amarruaren teoria interesgarria, eta akaso zuzena, izanik ere, ezin naiteke ados izan irrati-telebista publikoak “gure” tresna gisa erabili nahi izatearekin. Ez eta jaio zireneko asmoa –gogoratu, “euskeraren suztapena eta zabalkundea” (sic)– albo batera uztearekin ere –eta hauxe da, Euzkitzeren hitz batzuen harira eta Egigurenek ezer esan baino lehen, eztabaidaren hasiera–.

    Goraintzi

  • Andoni Olariaga 2012-02-15 23:11

    Kaixo Aritz,
    Berandu da eta puntualizazio bat bakarrik: aipatu dudan pentsalari librea Pako Aristi da.
    Bihar jarraituko dugu eztabaidan, gabon.

  • Andoni Olariaga 2012-02-16 10:21

    Kaixo Aritz,
    Azkenean ez dut uste ba hainbesterakoa zenik, ia berdina esaten bukatu dugu eta. Kontua da nik ez dudala esan alderdi politiko batek kudeatu behar duela ezta behin ere. Bestela, printzipioz argi dago, “Ezin dela inoren bozgarailu (soilik) izan, ezin dela inoren mezua (soilik) helarazteko izan. Irrati-telebista publikoak funtzio publiko bat betetzeko daudela.” Ordea, zuk EITBn 7 probintzietako mapa jartzen baduzu, zuzenean norbaiten mezua eta herria helarazteko erabiltzen ariko zara, hain zuzen, herri batena (ez behintzat konstituzionalisten herriarena). Hori da esan nahi dudana eta hori ikusten ez duenak, ba berak du problema. Neutraltasunik ez dago, objektibotasunik are gutxiago, eta azken azkenean, komunikabideak borroka tresna dira, eta borroka tresna gisa informazioa multzo zabal edo txiki batentzako ematea dute helburu, beste batzuek estaltzen dituzten informazioak ematea, eta abar. Gu besteak baino zabalagoak eta abar izan behar garela? Bale. Baina GU bat beti dago, sartu hor nahi dituzun guztiak. Baina nire GU horretan ez dira Surio eta Basagoiti sartzen. Hala ere, errepikatuko dut: zorionez, EITBren etorkizuna ez dago ez zure esku ez nire esku, horregatik esandakoa errepikatuko dut: “dagokionari, herri honetako kazetari, politikari, eragile sozial eta sindikatu eta abar egokienak batu eta etorkizuneko kate publiko indartsua pentsatzea tokatzen zaie, ondoren korrelazio politikoa aldatzen denean proiektu txukun bat esku artean izan eta aurrera eramatea posible izan dadin.”

  • Andoni Olariaga 2012-02-16 11:48

    Hortaz, orain argumentuei pixka bat buelta ematen Aritz, iruditzen zait proposatzen zabiltzatena (guztion EITB izatea) zuen kontra doala azken-azkenean. Izan ere, denok erabakiko badugu EITB zer izango den, eta gehiengoa ez bada (ez denez) euskara hutsezko izatearen aldekoa, errespetatu beharko dugu, ala ez? Hau da, onartu beharko dugu gizarte honen gehiengoa erdalduna dela (edo, EITB zer izan nahi duena erabakitzeko gaitasuna duen gehiengoa ez dela zure proposamenaren aldekoa), eta, beraz, komunikabide publiko ez bakarrik euskaldunak nahi izango dituela. (ez dut nik esan EITBren etorkizuna gehiengo parlamentario batek erabaki behar duenik. Baina hori bada terreno jokoa, zer egin? Terreno hori aldatu, noski. Baina berdinera goaz: terrenoa aldatzeko gehiengo parlamentarioa behar). Orduan ezingo zenukete inposatu ETB2 kentzea, eta abar. Baina, hain zuzen, proposatzen ari zareten EITB gehiengo baten kontrakoa bada (nire proposamen ideala ere hala da), nola lotu hori guztion EITB izatearekin? Askoz honestoagoa iruditzen zait hasieratik esatea onena euskal kulturaren aldeko kolektibo jakin batzuk (eragile sozial, sindikatu, alderdi politiko, kazetari…) batu behar direla eta EITB sendo baterako proposamena egituratu.

  • Jon Jimenez 2012-02-16 11:50

    Dena den, pluraltasun eta zabaltasunez ari bagara, ez zaizue iruditzen Andoni Olariagak irudikatzen duen GU euskaltzale, abertzale eta ezkertiar hori, beste (zuen) gu euskalduna (euskaraz hitz egiten duena bakarrik) baino zabalagoa dela?

  • Aritz Galarraga 2012-02-16 11:52

    Kaixo Andoni,
    bada, ematen du baietz, hasieran uste baino gertuago daudela gure iritziak. Kontua da zuk esan zenituenak modu batean interpretatu nituela nik; interpretazio posible bat zen, ez zentzugabeena, nahiz gero zuk argitu duzun hori ez zenuela esan nahi, eta nik onartu, noski. Baina funtsean bat gatoz, neutraltasunik ez dagoela diozunean, objektibotasunik are gutxiago, ETBn mapa bat edo beste jartzearekin soilik mezu bat pasatzen ari garela, mapa bat edo beste jartzen duenaren mezua. Gero, egia da zera publikoek aspektu hori gutxienera mugatzeko betebeharra dutela, eta horretarako dituztela herri agintari batzuek aukeratutako zuzendaritza talde, administrazio kontseilu eta abarrekoak. Ez kontrol politiko-instituzionala ekiditeko, kontrol hori ahalik eta adostuen egiteko baizik. Eta inuzenteegia bada ikuspegi hori, inork ez badu sinesten horretan, nik ez daukat arazorik irrati-telebista publikoen jarraipenaren gainean eztabaidatzeko. Gauza da, gurean, eta zuk diozun bezala komunikabideak borroka tresna direnez, borroka jakin baterako erabili beharko genukeela gure irrati-telebista publikoa, eta borroka hori da euskararena, arrazoi sinple bategatik: botere publikoek herritarren beharrak betetzeko eman beharreko zerbitzuaz ari bagara, euskarazko irrati-telebista publiko bat administraziotik baino ezin daitekeelako egin gaur egunean, ETBk egin beharko lukeen, baina gaur egiten ez duen, dimentsiorakn behinik behin.

  • Aritz Galarraga 2012-02-16 11:55

    (uste dut azken hiru mezuak sartu direla, gutxi-asko, batera; nire erantzuna 2012/02/16 10:21eko komentarioari egindakoa da, ondorengo biak irakurri gabea)

  • Euskararen inguruko zure hausnarketekin erabat ados nago.Ezker abertzale honen ildoaz ez,bistan da.Zeharka atera nuen gaia Andoniren jarrera dela eta,baina luze joko luke eztabaidak eta gaiarekin ez legoke zuzenean erlazionatua.Uler dezazun:nere ustez ezker abertzalea sistemako indar politiko homologatu bat bihurtzeko bidean jarri dute batzuek eta kudeaketakerian erortzeko arriskutan dabil.Jakina,berez eraldaketa eta kudeaketa ez dira kontrajarriak,baina badakizu batzuetan kudeaketa bera helburu bihurtzea ere gertatazen dela ezta? Hemen Egiguren euskal konstituzioaren gaian zein telebistarenean bere hipokresia guztiarekin bada ere lasai mintzatu eta gai horiek aldarrikatzeko “bandejan” jarri ditu. Ezker abertzaleak konstituzioarena ondoren baloratu zuen eta telebistarena ezta aipatu ere. Iparra galduta edo konplexuak? Oinarri horiekin eraldaketa gutxiko kudeaketa aurreikus daitekela uste dut.

  • Joanes, %80 ez dira nazio euskaldunaren parte. Hori datu objektiboa da. Kontua da zenbatek izan nahi duten nazio euskaldunaren parte, hor dago esperantza. Hor, eta borrokan eta lanean, tartean politikan ere bai. Denak euskaldunak garela aldarrikatzea errealitateari uko egitea da, eta horrek bai ez garamatzala urrutira… Vasco-a izatea nahikoa ez dela uste dutenetakoa naiz. Eta ez nuke nire hizkuntza suizidatzerik nahi “elkarbizitza”, “gerria” edo antzeko termino sorginen dialektikan. Tolerantzia eta “irekiak” izatea tranpatzat erabiltzen dira beti euskararen kaltetan (Iraultza lehenengo, boterea lehenengo, errealitate linguistikoaren aldaketa lehenengo…. eta euskara beti geroko). Errealitateaz hitz egin dezakegu, baina errealismoa aplikatuta: ez dago euskara, eta harekin euskaldunak, biziraun dezaten esperantzarik ez bada borroka eraldatzailearen erdigunean jartzen. Nire ustez, ezin da.

    Eta, pertsonalki, ez dut euskalduntasunari muzin egiten dion independentziarik nahi. Euskara gure herriaren zutabetzat jarrita, pentsa ze mailaraino izaten ari garen iraultzaile; ez dut ulertzen horri uko egin diezaiokeen gizarte-eredu aldaketarik, gauzak ikusten ditudan moduan, Greziako langileen borroka, Errenteriako langabetuena eta euskararen aldekoa, borroka beraren bi aurpegi baino ez dira.

    Eta xumar, ondo da, argitu didazu dexente. Ez nago ados zurekin nik ikusten dudana ez delako hori, ez ditugu agian betaurreko berdinak erabiltzen. Denborak esango du zeinenak dauden ondo graduatuta.

    Beno gazteak, ondo-ondo bizi denak!

  • Barkatu Ion baina nazioa eta hizkuntza komunitatea nahasten dituzu. Euskal herritarra eta euskalduna. Eukal nazioa eta nazio euskalduna. Nazio euskaldunik ez dago, Euskal nazioa dago. Egunen baten euskaldun bihurtuko duguna gauzak ondo egin ezkero. Baina oraingoz euskalduna ez dena. Ez dakit konturatzen zaren, baina zuk naziotik kanpo uzten dituzu euskal nazioko kide diren eta izan nahi duten asko (adibidez abertzale bozka duten ehunaka milaka euskal herritar, baina baita abertzale ez diren beste euskal herritar guztiak ere). Oso nazio txikia bada. Eta nazio euskalduna bada zure nazioa, berriz esaten dizut, espainiar eta frantses nazionalistei ari zara arrazoi ematen, Iparralde eta Nafarroa (eta Enkarterriak, eta Ezkerraldea eta..) euskal naziotik kanpo utziz. Zuk ikusi.

  • Ion Ansarekin bat nator, goitik behera. Ni ere periferian bizi naiz (zehazki, Arkadia-Gasteizen). Eta, agian, horregatik zait beharrezkoago euskaran ardazturiko nazio-komunitate, estatu edo dena delako bat. Bestela ez zait interesatzen. Eta alde horretatik, ETB2k ez dit ezer aportatzen. Alderantziz: batzuetan ETB1ren lepotik bizkarroi-lana egiten duela iruditzen zait. Hemen bezala: http://www.youtube.com/watch?v=8PoihWsgih0

    (Zorionak eztabaidaren tonuagatik; behingoagatik ez gabiltza irainka!)

  • Inaki Irazabalbeitia 2012-02-17 15:01

    Ados guztiz Amonamanttangorrirekin.

  • Niri ere beharrezkoa zait euskaran ardazturiko nazio bat. Baina euskarak definitzen badu ere euskal nazioa, ez du determinatzen eta bukatzen. Eta hori ikusten ez duenak faktore batzuk ez ditu ikusi nahi:
    * borondatearen faktorea. Euskaldun askok ez dute euren burua euskal nazioan kokatzen. Eto erdal hiztun askok ez dute euren burua espainiar edo frantziar nazioetan kokatzen.
    * lurraldearen faktorea. Euskara galdu duten lurraldeak asimilazioaren emaitza dira. Eta guk zer egingo dugu orduan, asimilazioa ontzat eman eta esan lurralde horietako biztanleak ez direla gure nazioko asimilazioaren ondoren hizkuntza lapurtu zaielako? Noiz eta berreskurapen prozesua aurrera doanean lurralde horietako askotan eta noiz eta lurralde horietako ez-euskaldun askok euskararen alde (eta euskal nazioaren alde) kokatzen dutenean euren burua?
    * hizkuntzari soilik lotuta nazioa, honako ondorioetara heldu gaitezke. Eskozia ez da nazio bat, Argentina espainiar naziokoa da… Nazioa kontzeptu politikoa da. Kitto.

    Laburbilduz. Edo euskaldun gehiago nahi ditugu edo ez. Eta euskaldun gehiago sortzeko lehen iturria euskal naziokide ez-euskaldunak ditugu. Gure naziokide ez direla esaten badiegu, dudarik ez izan ez direla euskaldunduko. Nire inguruan diren euskaldun hiztun aktibo gehienak 18 urtetik gora euskaldundutako jendea da. Familia erdaldunetako seme-alabak (euren gurasoak hortaz beste nazio bateko kideak dira nahiz eta eurek nazio berekoak sentitu? etxe berean bizita?). Ez daukat zalantzarik eurek bezalakoei hesiak jartzea dugula gure hizkuntzari auspo berriak emateko oztopo nagusienetako bat. Nahiz eta euskararen alde ari garelako diskurtsoaren pean egin.

  • Joanes, begirune handiz eta harriadura handiagoz irakurri ditut zure azken bi mezuak. Ez naiz soziolinguistikan ez filosofia politikoan aditua, esan gabe doa. Pentsatzen dut zu bazarela, zure segurtasun diskurtsiboa ikusirik behintzat. Nire nahasmenetik erantzuten saiatuko naiz, eta ez eztabaida honekin hemen luze jarraitu nahi dudalako! Uste dut praktikoagoa litzatekeela horretarako berariazko post-edo dena delako bat sortzea.

    * Euskaldun gutxi dira beren burua euskal naziotik kanpora uzten dutenak. Oso gutxi. Baina izan, badira, jakina. Nik Bartzelonan ezagutu nituen dexente, euskara ikasten zuten katalanak ziren. Euskal Herrian ez da ia erreferentzia politikorik, Laura Garrido eta lehen urratsa gainditu nahian dabilen Patxi Lopez, besteak beste. Baina bai, badira. Ohartxo bat zuri ere, aurre-barkamen-eske tonuz: euskara jakiteak ez zaitu automatikoki euskara hizkuntz-komunitateko kide bilakatzen.

    * Lurraldearen faktorea borondatearen faktorearekin lotuko dizut. Asimilatutako “lurraldeak”, alegia, asimilitatuako “lurralde horretan bizi diren pertsonak” zein borondate dute? Egin bedi haien borondatea, denena errespetatuta, jakina. Bestela hori, “Mecaguen el V. centenario”-koek salatzen dituzten tesietan eroriko zara, kontuz!Hori bai, ez dago Euskal Herri osoan maila batean edo bestean asimilatua izan ez den pertsonarik, alegia, lurralderik. Nik Oiartzunen ezagutzen dut bateonbat, baina desagertzear den espeziea da XD.

    * Euskal Nazioaren alde egoteak ez zaitu horko kide bilakatzen, borondate hutsez. Gauza bat alde egotea eta bestea izatea baita. Adibide efektista bat: Ni beti egon naiz korsikar nazioaren alde. Ba hori. Hutsetik ez da ezer sortzen.

    * Nik euskara zutabeetako bat dela diot. Alegia, gehiago badirela. Nazioa kontzeptu politiko hutstzat har daiteke. Nahi duzun bezala. “Kitto” esan eta gero ea nork erantzuten dizun zerbait! Argentinan non dira bertako hizkuntzak? Eskozian gaelikoa? Ingelesez ari diren eskoziarrek euren naziotasuna zaurituta ez, direktamente mutilatuta daukate. Galdetu, bestela Irlanda irlandartu nahian desesperatuki dabiltzan Irlandarrei. Txillardegik plzarez erantzungo lizuke. Dena den, bai, izan daiteke Nazio kontzeptua borondate hutsezko zerbait. Super ados zurekin. Baina uste dut gauza desberdinez ari garela.

    * Galdera bat: euskaldun ez direnak euskal naziokide horrela bihurtzen badira zergatik arraio ikasiko dute euskara? Ez badute ulertzen euskara dela euskaldun egiten gaituena? Zein da guraso erdaldun abertzaleek sekula euskara ikasteko pausurik eman ez eta euren burua ultraeuskalduntzat duten horiek ematen duten ejenplua? “Soy tan vasco como tú, aunque no sepa euskara”. Hesiak? non ikusten dituzu hesiak? Euskara ikasi beharra hesia iruditzen zaizu? Joño. Uste nuen ikastea hain justu kontrakoa zela: hesiak bota eta mundu berriak deskubritzea. Zu zara, oharkabean españolistei arrazoia ematen ari zarena: “todos somos super vascos”, espainol hutsak izanda, jakina.

    * Ez, ez nago prest nazio ultrakolonizatuen (Hegoamerikako hainbat, irla britainarrak,…) adibidea gurean ontzat emateko, hain zuzen ere haiek direnean guri begiratzen digutenak eredu gisa.

    * Eta azkenik, nire ezjakintasunetik esango dizut. Euskal Nazioa eta Nazio euskaldunaren arteko diferentziarik ez dudala ikusten. Eta bai, euskal nazioa badela, eta euskal nazio hori zapaldua eta baztertua dela, erabat minorizatua dagoela, eta minorizatze hori ez dudala uste konponduko dugunik espainol-euskaldun sasi estatus berri bat geureganatuta, garenetik, txikiak izanda ere, hazten hasita baizik.

    Goraintzi,

  • Ni ez naiz aditua. Euskaltzalea baino ez. Segurtasun diskurtsiboa estiloa baino ez da, ez pentsa.
    Orain,
    * Uste dut iparraldeko euskaldun gehienak eta nafar euskaldun jatorrizko asko eta asko ahazten dituzula patxi lopez edo quirogaz bakarrik gogoratzen zarenean.
    * euskaraz jakiteak ez zaitu euskaldun egiten? koño, ba beste definizio zain nago. Ulergarria eta aurkezgarria den zerbaiten zain gutxienez.
    * asimilizazioaz eta lurraldeaz, nork berreskuratuko du euskara euskarak mendeetan atzeraka egin duen lekuetan, ezbada bertako biztanle kontzientziatu erdaldunek baino?
    * borondateaz beste adibide efektista bat. Zein nazioetako kide da bere burua euskal herritar hutsa den, bere seme-alabak euskaldundu dituen eta militante abertzalea izan den herritarra? Nik ere ez dut hauen eredua gustoko. Nik ere ez dut basko nazionalisten eredua maite. Uste dut hobe euren burua euskaldundu balute beste gauza asko egin baino lehen (uste dut oso pertsonai arrunta dela hau gure inguruetan), baina horrek ez ditu automatikoki gure naziotik kanpo uzten. Are gehiago, esango nuke (zoritxarrez) gure nazioaren eta bere gainean jasandako hainbat faktoreren produktua baino ez direla.
    * esango dizut berriz ere. Nik ere ez dut Euskal Herria euskararik gabe nahi, eta ez litzateke gehiago Euskal Herria izango, baina agian bai Baskitania. Basco/Basque erdaldunez osatutako nazioa. Zuk diozu Eskoziarrek naziotasuna mutilatuta dutela hizkuntzarik gabe. Ba ez dut uste eurek horrela uste dutenik. Ezta irlandar gehienek ere. Zergatik? Naziotasuna eta hizkuntza kontzientzia ez direlako gauza bera (zoritxarrez gure interesetarako). Baina hau kontuan hartu gabe ez dugu asmatuko hizkuntzaren alde lan egiten. Hau da, izan ahal zara nazio hizkuntzarik gabe. Gauza bat da euskaldunok zer ez dugun nahi, eta beste bat nazioa zer den. Kontrara, Suiza nazio bat da edo ez?
    * Guraso erdaldun horiek ez dira supereuskaldunak. Igual izango dira superabertzaleak (edo ez). Baina euskaldunak ez. Hortaz seme-alabak zergatik euskara ikasi eta euskaldun gisa funtzionatzen dute? Ba beste gauza askoren artean euskaldunok ez diegulako esan: “ez, ez etorri hona, zu ez zara gutakoa”. Orain, horrela hasten bagara txarto.
    * Nazio ultrakolonizatuen adibidea ez dut adibidetzat jarri. Esan dut nazio politikoa eta hizkuntza propioa ez direla beti eta edonon batera joaten. Pakistan eta Indian hizkuntza nagusiak (urdu eta hindi) hizkuntza bera dira, diferente idatzita. Eta erlijioak banatu zituen. Hor duzu beste naziotasun adibide bat.

    * Gurean ardatza euskara jarri behar eta nahi izateak ez gaitu eraman behar “zu ez zara gutakoa” esatera. “Zu” horietatik hasi behar delako euskaldungoa. Eta gure herrian dauden beste hainbeste “zu” mota, gure herriaren historiaren eta kontestuaren produktu direlako, euskararen kalterako gehienetan, baina euskaldunok bezain gure herriko.

    Adeitasunez

  • Amonamantangorri 2012-02-17 18:23

    Joanesen hitzak: “Euskara galdu duten lurraldeak asimilazioaren emaitza dira”.

    Egia da, euskara, gaztelaniaren eta frantsesaren presiopean, hiltzorian egon dela eta dagoela. Espainia eta Frantziako proiektu nazionalen parte da beraiek nazio-hizkuntzatzat hartzen dituztenak beren menpeko lurraldeetan ezartzea, gainerako guziak marginatuz eta zanpatuz.

    Hori da Espainia eta Frantzia. Asimilazioa. Bale.

    Baina euskal nazio proiektuaz ari garela, ñabardura batzuk egitea komeni da: egungo Euskal Herriaren mapan sartzen diren lurralde guzti-guztietan euskara ez dute berezko hizkuntzatzat. Herrialde batzutan (Zaraitzu), duela berrogeita hamar urte erabat euskaldun elebakarrak ziren; bestetan, duela bost mende erdaldundu ziren (Araba gehiena). Periferiako eremu batzutan, berriz, ez da euskararen arrastorik dokumentatzen. Enkarterriko euskal lekukotasunak Burgos eta Errioxakoak bezainbeste dira.

    Beharbada, honako bi ideiaok buruan ongi sartu beharko genituzke, batez ere zentru euskaldun eta abertzalean hazi garen euskaldunok:

    1) Gaztelania ere hemengoa da. Okzitaniera ere hala izanen zen, Iparraldean azken hatsa ematen ez balego.

    2) Euskal Herri osoa ez da Goierri bezalakoa. EHz ari naizelarik, lurraldeaz ari naiz: Baskonia, Euskaria, Euskadi, dei ezaiozue X, nahi baduzue. Ez dut problema handirik ikusten “euskal” eta “euskal herritar” terminoak lurraldeari eta herritartasunari erreferentzia egiteko ERE erabiltzean.

    Bi ideiak buruan ongi sartzen baditugu, beharbada, Martzilla aldean euskara aiseago sustatu ahalko da. Alegia, euskara ez dela arrisku haien ahozko kultura eta izaerarentzat, aberasgarri baizik. Hori da bidea.

    Jakina, gaztelaniak 500 milioi hiztun baditu, eta beraz, ez da arriskuan dagoen ondare gisa jendartean sustatu beharrik. Euskara bai: euskara ahalik gehien hitz egin dadin inbertitu behar dira ahaleginak: bizirauteko daukan bide bakarra hizktunak eta lurraldeak irabaztea da-eta.

  • Erabat ados Amonamantagorri.

  • Arabako errioxarra 2012-02-18 01:20

    Niretzako, gure estatua Nafarroa izan beharko litzateke, estatu plurala, alde euskaldunaz eta erdaldunaz osatutakoa.

    Herrialde elebiduna (frantzesa ez nuke ofizialtzat jarriko, hori langue parisienne baita… Hala ere ikastetxeetan ikasi beharreko hizkuntza izan beharko litzateke)

  • Espainiak ez dio inoiz uko egingo bere naziotasuna gaztelerarekin lotzeari. Frantziak ere ez. Alemaniak ere ez. Japoniak ere ez. Katalan abertzale baten burutik pasa ere ez da egiten katalanera mintzatzen ez duen abertzalearen posibilitatea.

    Zergatik guk, euskaldunok, euskal naziotarrok, bigarren mailakotzat hartu behar dugu gure burua? Zein konplexuren arabera? Zergatik da hain “merkea” euskal naziotasuna? Estrategia egokia irudituko zaio inori, niri ez, sakoneko kontraesaena ikusten baitiot naziotasunaren oinarria ukatzeari naziotasuna indartzeko helburuz.

    Tuteran euskaldunak daude, euskara ikasi dutenak eta ikasi nahi dutenak. Goierrin espainol pila bat daude sekula euskara ikasiko ez dutenak.

    Euskara ez da “hesi” bat, ez da “marroi” bat edo konpromiso bat. Aukera bat da, mundua begi berriekin ikusteko aukera bat. Abertzalea zarela? Ikasi euskara. Ez duzula ikasi? Ez zara euskalduna. Hor bai, kitto esango dut. Eta ez naiz inori mugak jartzen ari. Kontrakoa, gonbidatzen ditut euren mugak haustera. Euskara irakasle naiz duela 14 urtetatik eta, gai horretan behintzat, badakit zertaz ari naizen.

    Gure euskal nazioaren hizkuntza nazionala euskara da. Euskal Herria deitzen dugun hori ez da Euskal Herri izango euskara lehentasunezko hizkuntza ez den bitartean. (bestea naziotasunaren suizidioa da). Eta hortik aurrera, espainol, frantses eta marokoarrei diru-laguntzak, kate publikoetan programak eta nahi duten guztia. Euskal Herri plurinazionala eta abar. Aurrera. Baina Ingalaterran ingelesa hizkuntza neutroa eta zentrala den bezala, gurean euskara. Nik ez diot helburu horri uko egiten. Eta helburu hori gaur hasten da, ez bihar, gaur baizik.

    Barka nire beroa, baina ikuspegi batzuek zauritu egiten naute. Halere, ondo dago ikustea nola ideologia tranpatiek abertzaletasun iraultzaile korronte batzuk nola kutsatzen dituzten. Orain dela 30 urte kutsatu zituzten bezala. Eta, besteak beste, egungo errealitate linguistikoa zergatik den hain makala ulertzeko balio digute.

    Ongi-ongi izan denok!

  • Argi dago ez garela ados jarriko Ion. Denok nahi dugu abertzale guztiok euskara ikastea, baina kontua da ez dutela egiten. Hortaz bi aukera daude, hauei esatea: “zu ez zara euskal naziokoa” (argi dago ez direla euskaldun) edo “zu ere euskal naziokoa zara, baina gure herrian hizkuntza nagusia izango dena ez duzu ezagutzen, beraz ikasi behar duzu”.
    Euskara ez da hesia, nik ez dut hori esan, hesia da esatea “zu ez zara herri honetakoa ez zarelako euskaraz hasi edo hezi edo ikasi”. Eta bigarren hau ez baduzu hesi bezala ikusten ba sentitzen dut. Nik bai. Gainera ezagutu ditudalako horrela sentitu direnak. Ni ez naiz euskara irakasle, baina ia 20 urte daramat euskaraen aldeko lanean, kalean, beraz zeozer ere ikasi dut.
    Hortaz gain, gauza bat da zuk naziotasunaz eduki dezakezun ikuspegia (merketasuna, estatu nazional homogeneo-asimilazionisten eredua ontzat jotzea edo nazio bat-hizkuntza bat paralelismoa) eta beste bat munduan nazio mota ezberdinen errealitatea. Hori horrela da. Eta hor ere kitto. Munduan dauden nazio mota ezberdinek erakusten dute nazio eta hizkuntza ez doazela beti batera, naziotasunak iturri asko eduki ditzakeelako(nahi beste nazio adibide dituzu: Eskozia, Suitza, Pakistan, India, Kuba, Taiwan…). Hori ez dut nik esaten, hori zientzia politikoek esaten dute. Kuban indijena guztiak hil izanak eta gazteleraz hitz egiteak zer esan nahi du, ez direla nazio? edo bigarren mailako nazio direla? edo nazio mutilatu? Ez. Nazio dira, beste era batekoak. Ijitoak bezala adibidez. Beste era batekoak. Edo beste aldera. Zenbat eta zenbat hizkuntzek ez dute nazio kontzientziarik garatu? Askok eta askok. Gehienek egia esan. Beraz ekuazio hori (nazioa = hizkuntza komunitatea) ez da automatikoa. Horrela da, gustatu edo ez. Eta horregatik gure herrian euskal (nafar) naziotasuneko askok ez dute euskara beharrezko sentitzen. Fenomeno ezberdinak direlako naziotasuna eta hizkuntza baten jabetza eta erabilera. Naziotasuna kontzeptu politikoa delako (barkatu errepikatzea, berriz ere).
    Beste kontua bat da euskara hizkuntza guzti-guztion “neutroa eta zentrala” nahi dugula. Horretan bat gatoz. Jakina. Baina hori ez dugu lortuko gure naziokideen %70ari “ez zarete euskal herritar edo euskalnaziokide” (euskaldun ez direla nabaria da) esanda. Barkatu baina ez. Egin behar dena da hauei buruan sartu euskararik gabe ezingo dutela euren naziokideekin harremandu, bizi, eztabaidatu, lan egin… ez eurei esan: “ez zara euskal naziokoa”. Izan badirelako. Beste era batera baina. Euskararen etorkizunerako eta euskaldunon egunerokorako hizkuntza aldetik ona ez dena. Baina “de facto” euskal naziokoak dira. Eta hori ez da “euskal naziotasuna” merketzea. Hori da euskal naziotasuna bere konplexutasun guztiarekin onartu eta ulertzea. ETa hortik euskalduntzera abiatzea. Bestea (adibidez, euskarak galdu dituen lurralde edo familietakoak, edo oraindik euskaldundu ez direnak, edo erdi-euskaldundu direnak edo etorri berriak.. naziotik kanpo uztea) bai da gure nazioa mutilatu eta merketzea. Bere osotasuna mugatzea. Eta etorkizunari beste galga berri bat jartzea.

  • Argi dago ez garela ados jarriko 🙂 Zalantza dut irakurtzen didazun ere… Nigatik, hemen erretiratzen naiz. Sentipen txarrik ez, eta osasun! Ondo segi!

  • Ondo segi zu ere Ion!

  • Ba niri ez zait begitantzen hain aldentuta zaudetenik: biok ikusten duzue euskara
    izan behar dela hurrengo hamarkadetako lanaren ardatza eta biok nahi duzue hiztun
    poliglotez osaturiko EH euskalduna, ezta?
    Terminoekin zehaztasun apur bat lortuz gero, ez dakit zein den arazoa.

    – Euskalduna: euskaraz dakiena. Asko eta asko abertzaleak baina beste asko espainiar eta frantsesak (Eibarko psoekoak, Baztango ehunka UPN botoemale, Ondarruko karkak, Donapaleuko baserritar asko… zerrenda luzea benetan).

    – Euskal herritarra. EHn bizi dan edonor.