Duela 80 amama Paleolitoan geunden... eta 80 biloba geroago Kosmopaletismoan
Batzuetan, Twitterriko informazio-saltsa honetan txio batek sekulako zabalkundea izaten du. Horixe bera gertatu zait duela...
Urtearen gurpila euskal mundu-ikuskera zaharrean -
Antzinatean, Europa osoan naturaren zikloekin loturiko sinesmen animistak zabalduta zeudenean, jai erritual ainitz egiten zituzten solstizio eta eki...
Olentzero, eguzki berriaren iragarlea -
Neguburua edo neguko solstizioa hurbil dugu, eguzki zaharra, indargabea, eki hotza… hiltzen ari zaigu eta berria piztuko zaigu neguburuan, hau da, Eguberri (...
Donibane Gaua, udagoieneko lehen hatsa -
Europa osoan ospatu izan den jai hau zahar-zaharra da, eta badirudi loturik dagoela Paleolito Aroan kontinentea populatu zuen herri ibiltari, ehiztari eta bil...
Sorginak, Inkisizioa eta Lope Martinez Isastiren txostena -
“Aski erraiten jakin izan
zuten sorgin eta azti guztiei”
Herri bakoitzak, gizarte bakoitzak, bere nortasun berezia edukitzeaz...
Juan Parellada de Cardellac, euskara eta euskaldunak -
Laurogeiko hamarkadaren hasieran, hogeita bost urte inguruko gaztea nintzela, Juan Parellada de Cardellac ipar-katalanak gizateriaren jatorriaz ...
Itsasoa euskal mundu-ikuskera zaharrean -
Paleolitotik datozkigukeen euskal sinesmen zaharrak oso lotuak daude oinarrizko lau osagaiekin, hau da, lurra, ura, sua eta aidearekin, eta baita izadi edo n...
Kaskarotak eta zirtzilak Urruñan -
Ihautea edo ihauteria Euskal Herri osoan ederra bada, Lapurdin oso errito, dantza eta kolore bereziak hartzen dituela erran beharra dago. Tokian tokiko pertsonaiak...
Arrillorreko neandertal baten esne hagina -
Araban aurkitutako giza aztarnarik zaharrena da Arrillorreko kobazuloan aurkitutako neandertal baten esne hagina. Duela 45.000 urte inguru bizi izan zen ne...
Udaburua, Doniane eta eguzkia zeru goian -
Oso garai zaharretatik euskaldunok sua gurtu dugu eta sua erabili izan dugu solstizio eta ekinozioen inguruko jai erritualetan. Jondoni Joane edo San Joanen...
Urruña, Larrun eta euskaldun zaharren mundu magikoa -
Euskal kosmobisio edo mundu-ikuskera berezia zahar-zaharra dugu, euskara bezain zaharra, euskaraz pentsatutako eta amestutako gogoeta eta sentip...
Euskal Aditzaren Garapena -
UH-A = HA-TA//HA DA = HURA DA (horixe dateke aditz-adierazpen horren barne-garapena)
Azalpena:
UH erroari dagokionean, lehen euskerazko silababakarra da...
Inaute denbora Urruñan -
Neguko solstizioa iazko abenduan ospatu genuen eta jadanik, neguburutik udaberriko ekinoziora doan denboraldi ilun, hits eta luzean bete-betean sarturik gaude. Biziki denbor...
Maskaraden esangura -
Gure antzinako arbasoek buru-eskema antzeko batzuk zituzten, mundua hobeto ulertu ahal izateko, “mundu-ereduak” edo “ardatzak” zeritzotenak: bi-ereduko ardatza (bipolarr...
Urtearen gurpila euskaldun zaharren gogoan -
Aro zaharretan gure arbasoek urtea bi zatitan banatu zuten: uda eta negua. Hainbat ikerlariren ustez, lehenak badu zer ikusirik urarekin eta bigarrena Pal...
Ama zendu (omen) da -
Eta bat-batean babes hori lapurtu egin digute; korrika gindoazen etxe, aterpe horretan ez gaitu inork itxoiten; gauero deitzen genuen telefono horretatik ez digu inork...
Neguburu, Eguberri eta Olentzero -
Aro zaharretan gure arbasoek urtea bi zatitan banatu zuten: uda eta negua. Hainbat ikerlariren ustez, lehenak badu zer ikusirik urarekin eta bigarrena Paleolito Aro...
Euskalduna baztertuz eta arioa goratuz -
National Geographic-en azken aleak Marija Gimbutas andere lituaniar-estatubatuarra aipatzen duen arren, ez du aintzakotzat hartzen haren ekarpen erabakigarria...
2011n Garesen egin genuen Euskeraren Jatorriaren 6. Biltzarrean aukera izan genuen, lehenengo aldiz, euskal genetikaren gai garrantzitsu bat ezagutzeko: britainiarren euskal jatorria. Aurten eging...
Jainkoa izan, “errealitatean” pixka batetik askoraino izan liteke (eta II) -
Zer esan nahi du esaldi horrek? Jainkoaren kasuan, dikotomia antagonikoa ez al da, bada, honela planteatzen: sines...
Sugeak udaran -
Iñaki Lasa Nuinek NAIZ-en.
Bai, sugeak uda inguruan ikusten ditugu. Inoiz, hego haize epelaren eraginez negu hasieran ere ikusi izan da bakarren bat. Suge beltzak, berdeak, go...
Tenplarioak Euskal Herrian -
Tenplarioen Ordena Militarra 1118an sortu zuten Lur Sainduan Jerusalemera zihoazen erromesak babesteko asmoz. Borrokalari apartak omen ziren eta horretaz gain diru-maileg...
Iker Üthürralt eta hartza euskal kulturan -
2020an, urtero Saran egiten den Idazleen Biltzarra irailaren 6ra gibelatua izan zen, koronabirusaren aginduei jarraituz. Ez zen urterokoa izan, bistan da...
Euskalherrigintza, euskal errepublikagintza -
Euskal Herriaren jatorriari buruz zerbait gehiago jakin nahi izatekotan egin daitekeen saiakerarik antzuena Alberto Santana historialariak egindako tel...
2019ko zientzia-albiste nabarmenenak -
Elhuyar aldizkariak atzean utzi berri dugun urteko zientzia-albiste nagusiak bildu ditu.
.
2019. urte oparoa izan da zientzia- eta t...
