[Euskararen (pro)bokazioa] Ahoskera kontuak 1: Egonez gero / Egon ezkero

[Euskararen (pro)bokazioa] Ahoskera kontuak 1: Egonez gero / Egon ezkero

[Euskararen (pro)bokazioa] Ahoskera kontuak 1: Egonez gero / Egon ezkero

Euskararen erabileraren inguruko atala da Euskararen (pro)bokazioa. Helburua, gaur egun batez ere ahozko ereduaren kasu zehatzak aztertzea da.

Bosgarren proposamena:

.

AHOSKERA KONTUAK (1): EGONEZ GERO / EGON EZKERO

.

Aurreko atal batean aipatu genuen grafia zehazteko garaian, batzuetan ahoskatzeko modura jotzen zela. Eta hala egin izan da euskaraz 60ko hamarkadaren amaiera arte, euskara batuaren oinarriak zehaztu ziren arte, hain zuzen ere. Orduz geroztik, ordea, grafia bateratu zenean:

Idazteko: Zuk lagunduz gero, lehenago amaituko dut.

Letra idatziak pisu handia duela esan izan da beti, beste jakintza arlo batzuetan, baina ahoskerari ere badagokio, izan ere, grafia bateratzearen albo eragin nagusietako bat idazten den bezala ahoskatzea ekarri du. Eta, beraz, grafiak ahoskera desitxuratu du.

Gaur egun, edozein komunikabidetan, antzerkian, zineman eta eguneroko elkarrizketetan entzungo dugu:

Esateko: Zuk lagunduz gero, lehenago amaituko dut.

Eta bidean geratzen ari da, ahazturik, hizkuntzaren gauzak esateko modu naturala:

Esateko: Zuk lagundu ezkero, lehenago amaituko dut.

Esateko: Zuk lagunduzkero, lehenago amaituko dut.

Bide horretatik, esateko betiere,  /ordu ezkeroztik /zuekin geratu garen ezkero /eta abar.

[Euskararen (pro)bokazioa] Ahoskera kontuak 1: Egonez gero / Egon ezkeroPista ederra izan daiteke Euskaltzaindiak honezkero, harrezkero eta antzekoetan bi hitzak lotuta idatzi eta aldaketa fonetikoa idatzizkora eramateko hartu duen erabakia. Idatzizkoan bezalaxe ahoskatu beharko dira hitz berri hauek.

Batzuek esango dute euskara jasoan idatziz bezalaxe ahoskatu behar dela, baina horrek esan nahi du, beharbada, grafia batu zen arte ez zela egon euskara jasorik?

[Euskararen (pro)bokazioa] Ahoskera kontuak 1: Egonez gero / Egon ezkero

4 pentsamendu “[Euskararen (pro)bokazioa] Ahoskera kontuak 1: Egonez gero / Egon ezkero”-ri buruz

  • Ezin ulertu zure proposamenak, Ritxi.
    Ezaguna da badela oraindik “bait da” idazten eta ahoskatzen duenik. Bale. Baina aproposamena egin behar zaio horri?
    Eta ezaguna da “ez / da”, “ez / gara”, “ez /dute” dioenik ere badela gure dena delako honetan oraindik.
    Baina eskolara, ikastegira, euskaltegira, junibertsityra eta labarrera ikastera joan denak eta kezka txikiren bat izan duenak behar luke horretaz jabeturik egon.
    Zuk zer diozu? Aproposamena horientzat ere, horretaz ere?
    Joder! Proposamen, aproposamen, gomendio, aholku eta arauekin!
    Mozal lege propioa hobe euskaldunontzat!

  • Eta “lehenago amaituko dut” hori zuzena al da? Edo “leheno amaitukot” naturalago? Faborez!

  • M. Lourdes Oñederra 2017-04-03 14:05

    Asko pozten nau kezka bizirik dagoela ikusteak, lagunak.

    Bi gauza inportante: bat, ez gaitezen urduriegi jarri honekin ere; bi, idatzia ezin izango zaio inoiz erabat leial izan harrapagaitz eta mugikorregi den ahozkoari. Arau batzuk beste batzuk baino zarpailago direla alde horretatik eta Euskaltzaindiaren ahozkoarekiko sentiberatasuna ez dela beti batzuk nahi genukeen bezainbatekoa? Ados. Arauak adostu egin behar dira eta hori ez da erraza…
    Hortik aurrera, gauzak areago honda ez daitezen eta hemendik aurrerako euskara zaintzeko, oso gogoan izan behar dugu ez dela nahitaezko letrak bere horretan ahoskatzea. Meredithek iradokitako bidetik, ahoskeraz ere ikasi egin behar dela pixka bat (gramatikaz eta hiztegiaz bezala).

  • Neuk ezin dut ahoskatu “lagundu ezkero”, baldin “lagunduz gero’ idazten badut. Nondik “e” hori?