Donoztirin, Nafarroa Beherean, 1946an sortua, antzerki-idazle gisa ezaguna eta lanbidez kultura kudeatzailea da Daniel Landart. Egia esan behar bada, beti ikusi dugu Landart harat-honatean, mugaren bi aldetako kultura emankizunetan. Uztaritzen bizi da.

Daniel Landart osasun pattalekoa da. Bronkio aluak, beti gaixotzeko prest. Baina moldatzen da. Siestari esker. Edo, bederen, hala dio berak.

Xorien tenorean

“Goizetan seiak aldera jeikitzen naiz. Kafesnea eta ogi xigortua gurinarekin hartzen dut egunero. Zazpi t’erdiak-zortziak aldera iristen naiz lantokira, Euskal Kultur Erakundera (EKE).

Zorionez EKE Uztaritzen bertan da eta kilometro t’erdira edo bizi naiz. Zortzietatik bederatziak arte nahiko kalme egoten da dena, ia inork ez du tenore horretan deitzen. Bederatzietan hasten dira gehienak. Tarte hori profitatzen dut ukan ditudan postak begiratzeko eta eguna nola antolatu erabakitzeko.

Bederatzietan, EKEko zazpi-zortzi lagunok elkarrekin hartzen dugu kafea eta gero, edo biltzarreak baditugu han berean, edo bestela kanpoan, herriko etxe batean, elkarte batekin, artista batekin… Beraz, erran nezake, baditugula bi edo hiru prozedimendu.

EKEn badira 120 bat elkarte eta horiek erakusten daukute urte guztiz egin nahi duten lana, guk laguntzeko. Beraz urtean bi aldiz edo, geu joaten gara haiengana edo etortzen zaizkigu haiek. Zoritxarrez edo zorionez, beti diru kontuetan badugu zerbait eskas. Hori niretzat arras inportant da, zeren EKEk anitz egiten baitu eta borrokatzen euskal elkarteen alde, horretarako sortua izan baita…

Eta gero, beste kontu bat da eni tokatzen zautana: kostaldeko herriak, Hendaia, Donibane Lohitzun, Biarritz… Herriko etxeekin eta heien kultur zerbitzuekin, zikloak eta gauzak antolatzea. Erran nahi baitu gaiak hautatu eta artistekin eta anitz jenderekin bildu eta mintzatu behar dela.”

Muga hor da betiere

“Gero tokatzen zait ere Hegoaldekoekin harremanak izatea, adibidez Donostiako KMn ziklo bat antolatzea, Andoainen, Gernikan… eta hola. Ohartzen gira muga ikaragarri bat badela oraindik Iparraldea eta Hegoaldearen artean, eta guk ez badugu proposatzen eta zirikatzen, ez da deus egiten Iparraldekorik han. Hegoaldekoak honat ekartzea ere ez dugu aski egiten.

Horrelaxe pasatzen dut goiza eta baita ere arratsaldea, gehienetan. Horixe da nire lana.

Goizeko seietan jeikita, hamaika t’erditan uzten dut lana eta bazkaltzen dut hamabietan. Etxean. Nihaurek preparatzen dut, nahiz eta astean aldi batean edo bitan, lan bilkurak direla eta, kanpoan bazkaltzen dudan. Beraz, astean lau alditan edo etxean bazkaltzen dut eta egoten naiz ordubata artio telebista eta albisteak ikusten.”

Lojantziaren garrantziaz

“Gero pausaldi bat egiten dut ordubetekoa. Pijaman jartzen naiz, gauaz balitz bezala. Lo egin behar dut, bederen laurden bat. Uste dut horrek salbatzen nauela. Hori kenduta, edo lantokitik urrun bizi banintz, aspaldi negoke lana utzita. Ez dut erranen gauak bezainbat fabore egiten duenik siestak, baina beti badut horren beharra. Ordu bat edo ordu bat eta laurden, horrek erran nahi du biak eta erdiak aldera joaten naizela lanera seiak arte.

Maiz baditugu hortik aparte bilkurak, arratsetan, eta horiek ere zaindu behar dira, baina, bertzenaz, zazpietan afaltzen dut eta gero eta gehiago kostatzen zait Hegoaldeko adiskideekin moldatzea. Proposatzen didatelarik bietan edo bazkaltzea, enetzat berant da. Gauza bera afariekin. Ahal bezain guti onartzen ditut halakoak.

Afaldu eta gero, film bat edo telebista ikusi, eta hamarretan ohera, ez banaiz kontzertu  edo halako batera joan. Bestenaz, hamarrak, hamar t’erdietan ohean naiz.

Baina goizeko bietan oheratzen banaiz ere, goizeko seietan jeikitzen naiz beti. Horregatik ez dut maite gauez kanpoan ibiltzea.”